Η Σαντορίνη
Η ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΥΚΑΣ
Τι είναι αυτό που κάνει τη Σαντορίνη αγαπημένο προορισμό για εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες, Έλληνες και ξένους; Είναι η φυσική ομορφιά της, η ιστορία της, το ηφαίστειο της ή το ξακουστό ηλιοβασίλεμα της; Η ιστορία της είναι πολύ μεγάλη και ξεκινάει από τη λίθινη εποχή.
Στα αρχαία χρόνια ονομαζόταν Καλλίστη ή Στρογγύλη, λόγω του σχήματός της. Πρωτοκατοικήθηκε γύρω στο 3000 π.Χ. από Φοίνικες, οι οποίοι δημιούργησαν στο Ακρωτήρι έναν εξαιρετικό πολιτισμό, ο οποίος ήρθε στο φως από τις ανασκαφές. Το 1700 π.Χ. αποικήθηκε από τους Μινωΐτες και αναπτύχθηκαν σημαντικοί εμπορικοί και πολιτισμικοί δεσμοί μεταξύ Κρήτης και Θήρας, μέχρι την έκρηξη που κατέστρεψε και τη Θήρα, αλλά και τον Μινωικό Πολιτισμό. Τον 12ο αιώνα μ.Χ. αποικίστηκε από Δωριείς και πήρε το όνομα Θήρα από τον πρώτο Σπαρτιάτη άποικο, τον Θήρα.
Η μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη του 1500 π.Χ. περίπου, άλλαξε το σχήμα του νησιού σε μισοφέγγαρο, καταποντίζοντας το κεντρικό τμήμα του και δημιουργώντας έναν τεράστιο υποθαλάσσιο κρατήρα έκτασης 83 τετρ. χλμ., την Καλντέρα. Δύο νησάκια, η Καμένη και η Θηρασιά, εμφανίστηκαν μετά την έκρηξη.
Δεν είναι όμως η μοναδική έκρηξη του ηφαιστείου στην ιστορία της Σαντορίνης. Το 726 μ.Χ. έγινε έκρηξη στη βορειοανατολική πλευρά της Παλαιάς Καμένης και εμφανίστηκε νέο νησί, το οποίο γρήγορα ενώθηκε με αυτήν.
Αυτοκράτορας του Βυζαντίου τότε ήταν ο Αυτοκράτορας Λέοντας Γ’ ο Ίσαυρος, ο οποίος ήταν εικονομάχος. Η έκρηξη θεωρήθηκε ως δείγμα θεϊκής οργής κατά του Αυτοκράτορα και οι αντίπαλοί του χρησιμοποίησαν το γεγονός για να υποκινήσουν εξέγερση, η οποία τελικά εκδηλώθηκε το 727 μ.Χ., τόσο στις Κυκλάδες όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Οι Φράγκοι σταυροφόροι που κατέλαβαν τη Θήρα το 1200, σταματούσαν για να ανεφοδιαστούν κοντά στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης (Σάντα Ειρήνη) και σιγά σιγά το όνομα αυτό καθιερώθηκε.
Το 1566 η Σαντορίνη έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Το 1580 παραχωρήθηκαν σημαντικά προνόμια στις Κυκλάδες από τους Τούρκους που βοήθησαν στην οργάνωση συστήματος αυτοδιοίκησης και στην ανάπτυξη εμπορικής δραστηριότητας σε αυτά. Έτσι, η Σαντορίνη ευημερεί. Εμπορεύεται απ’ ευθείας με τη Ρωσία, όπου διοχετεύεται το σύνολο του παραγόμενου κρασιού. Από εκεί, τα Σαντορινιά πλοία μεταφέρουν δημητριακά και αφού ξεφορτώσουν μέρος αυτών στο νησί, συνεχίζουν για τη Γαλλία, την Ιταλία και την Αγγλία. Τα προϊόντα που έρχονται στη Σαντορίνη με τα πλοία είναι κυρίως υφάσματα (βαμβακερά και μεταξωτά), είδη κιγκαλερίας, αρώματα και αποικιακά είδη.
Απελευθερώθηκε το 1821 και ενώθηκε με την Ελλάδα το 1830.
Νέα έκρηξη του ηφαιστείου το 1956, κατέστρεψε πολλές κατοικίες και υποδομές, οι κάτοικοι όμως, για μια ακόμη φορά, ξανάκτισαν το νησί τους, διατηρώντας με σεβασμό το παραδοσιακό κυκλαδίτικο ύφος και αναδεικνύοντας τις ομορφιές του.
Ανάμεσα στους οικισμούς που πρέπει οπωσδήποτε κανείς να επισκεφθεί, είναι τα Φηρά (η πρωτεύουσα της Σαντορίνης), η Οία, το Καμάρι, το Ημεροβίγλι, η Μεσαριά, το Καρτεράδος, η Περίσσα κ.ά. Οι παραλίες της είναι εκπληκτικές και κάποιες, όπως το Καμάρι και η Περίσσα, χαρακτηρίζονται από τη μαύρη άμμο, δημιούργημα του ηφαιστείου.
Μοναδική εμπειρία είναι η επίσκεψη με καΐκι στο ηφαίστειο και στο νησάκι που γεννήθηκε από αυτό, τη Θηρασιά. Ακόμη, δεν πρέπει να παραλείψει κανείς να επισκεφθεί το Ακρωτήρι και τον χώρο των ανασκαφών, που έβγαλαν στο φως τον οικισμό, ο οποίος χρονολογείται από τον όγδοο π.Χ. αιώνα.
Η εμπειρία της Σαντορίνης δεν θα είναι ολοκληρωμένη αν δεν επισκεφθείτε την Αρχαία Θήρα, που βρίσκεται πάνω στο Μέσα Βουνό. Κατοικήθηκε από τον 9ο π.Χ. αιώνα, μέχρι και τα βυζαντινά χρόνια. Ένα από τα ευρήματα είναι ένα αρχαίο θέατρο, το οποίο έχει μια εκπληκτική θέα στο Αιγαίο. Ανάμεσα στα αρχαία μνημεία, είναι το τέμενος του Αρτεμίδωρου, η βασιλική στοά, ο αγορά, ο ναός του Διονύσου, το Ιερό του Απόλλωνος Καρνείου, το Γυμνάσιο Εφήβων κ.ά.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ