Φωτογραφία Ημέρας 04 Δεκέμβριος 2019-Βασσίλης Λάππας
Σαντορίνη-Θήρα στο Όνειρο

Σαντορίνη-Θήρα στο Όνειρο- ΙΙ μέρος

Σαντορίνη-Θήρα στο Όνειρο- ΙΙ μέρος

Κείμενα Κώστας Χριστοφιλόπουλος

Φωτογραφία Βασίλης Λάππας

ΓΕΩτρόπιο τεύχος 168 Σαββάτο 28 Ιουνίου 2003

Σαντορίνη-Θήρα στο Όνειρο- Έχουν γραφτεί τόσα πολλά λόγια θαυμασμού για την άγρια , μοναδική ομορφιά της Σαντορίνης, πού ότι και να γράψει κανείς , να μοιάζει ξαναειπωμένο.

 

 

Σαντορίνη-Θήρα στο Όνειρο- ΙΙ

Το  σπίτι αυτό πρέπει να το είχε αρχικά κάποια πολυμελής οικογένεια, κάτι πολύ  συνηθισμένο στη Σαντορίνη πριν από κάποια χρόνια, γιατί η σάλα του επικοινωνούσε με  ένα διπλανό πανομοιότυπο υπόσκαφο σπίτι που αποτελούσαν και τα δυο μαζί ένα ενιαίο  σύνολο.Το δάπεδο είναι από Θηραϊκό χώμα όπως και οι επιφάνειες των τοιχωμάτων και η  θολωτή οροφή. Όλες οι επιφάνειες είναι ασβεστωμένες όμως χρειάζονται τακτική επάλειψη , γιατί η υγρασία της άσπας δεν αφήνει τον ασβέστη να πιάσει καλά και ξεφλουδίζει.

Σαντορίνη-Θήρα στο Όνειρο- ΙΙ μέρος
Φώτο Nellys

Στην συντροφιά μας έχει προστεθεί και ένας σεβάσμιος καθηγητής αρχιτέκτων, ο οποίος  γίνεται κάπως πιο αυστηρός στα σχόλιά του για τα υπόσκαφα σπίτια λέγοντας ότι πρόκειται για  τρωγλοδυτικές κατασκευές των φτωχών  Σαντορινιών και πως κατά τη γνώμη του  πρόκειται για πρωτόγονα και απάνθρωπα  κατασκευάσματα. Ο ιδιοκτήτης απάντησε πως πρόκειται για πολύ υγιεινά σπίτια μέσα στη  Θηραϊκή γη, που είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά το χειμώνα και απόδειξη είναι πως  πουλιόνται ακριβά, επισκευάζονται και ζει ο κόσμος μέσα μια χαρά.  Το  σίγουρο είναι πως είτε στα χωριά είτε στην ύπαιθρο του νησιού υπόσκαφα σπίτια είχαν κυρίως οι φτωχές  οικογένειες, καθώς οι πλούσιοι κατασκεύαζαν αρχοντικά, τα οποία  είχαν εμφανείς ξένες επιρροές κυρίως της ιταλικής αναγέννησης, λόγω της  σταθερής παρουσίας της παπικής εκκλησίας στο νησί. Οι φτωχοί που δεν είχαν δυνατότητα να φέρουν ξυλεία καθώς  και  άλλα οικοδομικά υλικά με τα καράβια, αφού στη Σαντορίνη δεν υπάρχουν βρήκαν τη λύση  που τους εξυπηρετούσε.

Το υπόσκαφο σπίτι κατασκευαζόταν από τους ίδιους και τα παιδιά τους, χωρίς κανένα κόστος, αφού τα μόνα του έξοδα ήταν ο λιγοστός ασβέστης και τα πορτοπαράθυρα.

Αφήνουμε τα Φηρά και παίρνουμε τον στενό και δύσκολο δρόμο για την Οία η  Πάνω Μεριά όπως αλλιώς λέγεται. Απέχει περίπου δέκα χιλιόμετρα από τα Φηρά και βρίσκεται απέναντι  από τη Θηρασία. Η Οία είναι από τα ομορφότερα χωριά του νησιού και σ’ αυτό συντελεί η  παρουσία πολλών υπόσκαφων σπιτιών που ήταν κατοικίες των πληρωμάτων των πλοίων  την εποχή της ναυτικής ακμής του οικισμού. Τα  διώροφα αρχοντικά των καπεταναίων, χτισμένα στο πλάτωμα του χωριού, αποτελούν και αυτά δείγματα της ευμέρειας που είχε  κάποτε ο τόπος. Το πρώτο στοιχείο που παρατηρούμε στην Οία είναι ο μαρμαροστρωμένος, σε αντίθεση με τους λιθόστρωτους των άλλων χωριών, κεντρικός δρόμος που  χωρίζει τα καπετανόσπιτα από τα υπόσκαφα των  πληρωμάτων. Τα καπετανόσπιτα είναι τα μεγάλα  διώροφα που βλέπουμε δεξιά του δρόμου καθώς βαδίζουμε από τα ανατολικά προς τα  δυτικά έχοντας αριστερά μας την καλντέρα.  Άλλα όρθια, άλλα μισογκρεμισμένα, δείγματα  της παρελθούσης ακμής, με νεοκλασικίζοντα στοιχεία χτίστηκαν στα τέλη του 19ου και στην αρχή του 20ου αιώνα και ανήκαν στις πλούσιες οικογένειες της Οίας που ήταν οι οικογένειες των καπεταναίων. Τα περισσότερα από αυτά δεν άντεξαν στον καταστροφικό σεισμό του 1956 εν αντιθέσει με τα υπόσκαφα που αποδείχθηκαν ιδιαίτερα ανθεκτικά. Tα υπόσκαφα  σπίτια της Οίας απλώνονται στην πλαγιά του βράχου το ένα δίπλα στο άλλο,πάνω απ’ την  Αρμένη και το Αμμούδι, τα δύο λιμάνια του χωριού, ως έξω στον Περίβολο. Περιπλανιόμαστε στα δαιδαλώδη στενά καλντερίμια ακολουθώντας τα παιχνίδια του εκτυφλωτικού φωτός με  τις σκιές πάνω στις χρωματισμένες προσόψεις, άλλες ώχρα, άλλες ροζ και στα ξύλινα  κουφώματα, μπλε, πράσινα η γκρίζα, που δημιουργούν ένα απίστευτο σκηνικό ενός φανταστικού θεάτρου που μέρος του είμαστε και μεις.

Ο φωτογράφος που  ριψοκινδυνεύει  να  ανέβει  σ’ έναν  θόλο  για  να  βρει  καλύτερη  γωνία  δέχεται  την  παρατήρηση  ενός  περαστικού  όχι  τόσο  για  τον  κίνδυνο  που  διατρέχει,  αλλά  επειδή  από  τους  καθαρούς  και  ασβεστωμένους  αυτούς  θόλους  οι  ντόπιοι  μαζεύουν  στη  στέρνα  το  βρόχινο  νερό  ακόμα  έως  σήμερα.  Παντού  στη  Σαντορίνη   σε  όλα  τα  είδη  των  οικημάτων  , κυριαρχεί  ο  θόλος

Για  να  καταλάβουμε  γιατί  αυτή  η  τεχνική  είναι  τόσο  διαδεδομένη  πρέπει  να  γνωρίζουμε  ότι  στην  πραγματικότητα  προσαρμόζεται  απόλυτα  στα  περιορισμένα  ηφαιστειακά  υλικά, ένας  περιορισμός  ανυπέρβλητος  λόγω  της  φτώχειας  του  νησιού  σε  οικοδομικά  υλικά.  Γι’ αυτό  ο  Σαντορινιός  τεχνίτης  σκέφτηκε  και  εφάρμοσε  εδώ  και  αιώνες  λύσεις  απλές , έξυπνες, κομψές  και  οικονομικά  άρτιες, συνδυάζοντας  πάντα  και  την  σωστή  αισθητική  πλευρά. Ο  τρόπος  αυτός   κατασκευής  των  σπιτιών  εξυπηρετεί  τόσο  τις  απλές  ανάγκες  των  κατοίκων   όσο  και  το  σεβασμό  στο  περιβάλλον και  την  οικονομία  και  τα  συνδυάζει  όλα  αυτά  αρμονικά.   Η  μαυρόπετρα, η  κοκκινόπετρα  και  η  άσπα  ανάμικτη  όμως  με  λίγο  ασβέστη  είναι  τα  μόνα  υλικά  του  που  προσφέρονται  από  τη  θηραϊκή  γη ,  για  να  χτιστούν  τοίχοι  και  θόλοι.  Μεγάλο  ενδιαφέρον  έχει  η  τεχνική  που  χρησιμοποιούσαν  οι  παλαιοί  μαστόροι  για  να  καλουπώσουν  τους  θόλους.

Ξύλα  δεν  υπάρχουν  στο  νησί  και  έτσι  δημιουργούσαν  την  θολωτή  οροφή  μ’ ένα  πρόχειρο  καλούπι  με  μερικά  κλαδιά , τσάμπουρα ,  πέτρες  και  άσπα  που  μαζί  με  με  τον  ασβέστη   γίνεται  ένα  ανθεκτικό  και  ελαστικό  μίγμα , ένα  υδραυλικό  κονίαμα, που  δένει  τις  πέτρες  σε  μια  συμπαγή  κατασκευή .  Από  αυτή  τη  θολωτή  κατασκευή  προκύπτει  η  πλαστικότητα, αυτό  το  ιδιαίτερο  χαρακτηριστικό  της  λαϊκής  αρχιτεκτονικής  του  νησιού , στα  σημεία  βέβαια  που  δεν  έχει  περάσει  η  βαρβαρότητα  που  επικράτησε  στην  κατασκευαστική  αντίληψη  αυτών  που  επιχείρησαν  να  ξαναχτίσουν  το  νησί , μετά  τον  καταστρεπτικό  σεισμό  του  1956.

Αφήνουμε  τους  οικισμούς  της  καλντέρας  για  να  κάνουμε  μια   βόλτα  στην  εδοχώρα  του  νησιού  που  σε  πολλά  σημεία  της  έχει  παραμείνει  αναλλοίωτη  όπως  ήταν  εδώ  και  αιώνες. Το  νησί   στην  ανατολική  πλευρά  του  κυριολεκτικά  πρασινίζει  καθώς  τα  ατέλειωτα  αμπέλια  έχουν  βλαστίσει. Ο   τόπος  είναι  έφορος . Η  Θηραϊκή  γη , που  όταν φυσάει  σηκώνει  μία  σκόνη  που  σε  τυφλώνει  φαίνεται  πως  κάνει  θαύματα. Αλλιώς  δεν  εξηγείται  η  ποιότητα  των  προϊόντων  της  που  μάλιστα  είναι  και  ξερικά  καθώς  το  πότισμα  στο  άνυδρο  νησί  είναι  αδιανόητο.    Το  σπουδαιότερο  απ’ αυτά  είναι  το  σταφύλι. Στη  Σαντορίνη  καλλιεργούνται  πολλές  ποικιλίες  σταφυλιού, το  ασύρτικο, το  αηδάνι,  το  αθήρι,  η  μαντηλαριά, η  βάφτρα, το  εφτάκιλο  και  το  κρασί  που  παράγουν  είναι  εξαιρετικό. Τα  άλλα  παραδοσιακά  προϊόντα  του  νησιού  όπως  η  μικρή  στο  μέγεθος  αλλά  γευστική  ντομάτα   και  η  φάβα  , ελάχιστα  καλλιεργούνται  πια

Κοντά  στα  χτήματά  τους  οι  Σαντορινιοί ,  έφτιαξαν  τις  αγροτικές  κατοικίες  τους, άλλοτε  χτιστές , άλλοτε  υπόσκαφες  οι  οποίες  βασίζονταν  στον  αρχικό  τύπο  κατοικίας , αλλά  διέθετε  μεγάλη  αυλή  και  βοηθητικούς  χώρους  γύρω  από  το  κυρίως  σπίτι. Σημαντικό  και  χαρακτηριστικό  συμπλήρωμα  του  αγροτικού  σπιτιού  υπήρξε  η  κανάβα,  το  εργαστήριο  παραγωγής  του  κρασιού.   Επισκεφτήκαμε  μια  από  τις  λίγες  κανάβες  που  έχουν  απομείνει  στο  νησί   κοντά  στο  δρόμο   Οίας  –  Κολούμπο  που  διασχίζει  μια  περιοχή  που  τα  αμπέλια  είναι  φυτεμένα  πάνω  σε   σκαλοπάτια στα  επίπεδα , με  τις  κατάμαυρες  ξερολιθιές  να  συγκρατούν  τα  σαθρά  χώματα  σχηματίζοντας  πεζούλες.

Χαρακτηριστικό  της  εξωτερικής  όψης  της  κανάβας,  είναι  η  τοξωτή  δίφυλλη  πόρτα.  Οι  περισσότερες  κανάβες  όπως  και  αυτή  που  παρατηρούμε  ήταν  υπόσκαφες, και  είχαν  τουλάχιστον  δύο  πατητήρια  και  δύο  ληνούς ,  ένα  για  τα  μαύρα  σταφύλια  και  ένα  για  τα  άσπρα  που  ήταν το  μεγαλύτερο. Μερικές  κανάβες  διέθεταν  και  τρίτο  πατητήρι-ληνό  για  το  γλυκό  κρασί , το  βισάντο.  Είχαν  επίσης  μεγάλους  αποθηκευτικούς  χώρους  για  τα  βαρέλια  που  τοποθετούνταν  στη  σειρά  πάνω  σε  χαμηλούς  χτιστούς ‘’πάγκους’’ η  σε  μεγάλα  ξύλα , τα  λεγόμενα  ‘’σκαριά’’.

Ο  ληνός  ήταν  κυλινδρική  δεξαμενή  βυθισμένη  στο  έδαφος. Ο  αγωγός  που  συνέδεε  το  πατητήρι  με  το  ληνό  ονομαζόταν ‘’ναύλα’’ και  συνήθως  ήταν  κατασκευασμένος   από  λαξευτό  πωρί. Στην  κορυφή  της  κανάβας  πάνω  από  το  πατητήρι  υπήρχε  μια  ‘’παραθύρα’’ από  όπου  έριχναν  τα  σταφύλια, ενώ ένα  μικρότερο  άνοιγμα , ο  ‘’ανεμολόος’’ εξασφάλιζε  τον  απαραίτητο  αερισμό  την  εποχή  που  πατούσαν  τα  σταφύλια.  Οι  περισσότερες  κανάβες  σώθηκαν  από  τον  σεισμό  του  1956  και  όπως  μας  λέει  με  μια  κάποια  πικρία  ο  Σαντορινιός  φίλος  που  μας  ξεναγεί,  είναι  πολύ  εύκολο  να  τις  επισκεφτεί  κάποιος  αφού  έχουν  γίνει  ρέστοραν  και  ντισκοτέκ.

Παίρνουμε το δρόμο που οδηγεί στα Φηρά γιατί κάποιοι απ’ την παρέα δεν θέλουν να  χάσουν το ηλιοβασίλεμα απ’την καλδέρα που εδώ και χιλιάδες χρόνια είναι το ίδιο υπέροχο  και ωστόσο κάποιους τους συγκινεί σαν να είναι η τελευταία φορά που γίνεται.

Σ’ αυτήν  την  διαδρομή  Κολούμπου – Φηρών  όταν  ο  δρόμος  ανηφορίζει, ψηλά  και  δεξιά  μας  διακρίνονται  τα  ερείπια  του  μεγάλου  υπόσκαφου  νεκροταφείου  των  ελληνιστικών  χρόνων  που  οι   λαξεμένοι  στο  σκούρο  βράχο  τάφοι  χάσκουν  συλημένοι   και  παραμελημένοι,  φιλόξενες  φωλιές  άγριων  κουνελιών , που  οι  ντόπιοι  ονομάζουν  κουνάδια.

Τo  ηλιοβασίλεμα  στη  Σαντορίνη   πάντα  θα  μαγεύει  τους  επισκέπτες  του  και  εμείς   προσπαθούμε  να  φανταστούμε  την  Στρογγύλη   η  Καλλίστη  όπως  λεγόταν  παλιά  η  Σαντορίνη, λόγω  του  στρογγυλού  της  σχήματος  και  της  ομορφιάς  της, πριν  την  καταβύθιση  αλλά  και  την  στιγμή  του  φαινομένου, όταν  αυτά  τα  ογδόντα  τέσσερα  τετραγωνικά  χιλιόμετρα  γης  βούλιαξαν  μέσα  σε  μια  κόλαση  λάβας  στο  βυθό  του  Αιγαίου.

<<<<Προηγούμενη

 

Μύκονος: Μια Κοσμοπολίτικη Όαση

 


 

Σαντορίνη-Θήρα στο Όνειρο

 

Εάν σας άρεσε το αφιέρωμα,  παρακαλώ μοιραστείτε το με φίλους. Η δύναμη του ιστολογίου είναι οι αναγνώστες του…..εσείς.

 

Δεν επιτρέπεται η αντιγραφή και αναδημοσίευση μέρους ή ολόκληρου άρθρου του περιοδικού. Δεν επιτρέπεται και η αναμετάδοση των ηχητικών κειμένων μας σε οποιαδήποτε μορφή και προβολή, δίχως τη γραπτή  αδείας μας.

 

Δάφνη-Στρέζοβα-δάσος με δρυς-001

Δάφνη-Στρέζοβα-δάσος με δρυς

Δάφνη-Στρέζοβα-δάσος με δρυς

Δάφνη-Στρέζοβα-δάσος με δρυς

Κείμενα Κώστας Χριστοφιλόπουλος

Φωτογραφία Βασίλης Λάππας

Δάφνη-Στρέζοβα-δάσος με δρυς-005Το δρυοδάσος που μας αγκαλιάζει, έχει πάρει το χαλκοκίτρινο χρώμα του χειμώνα και ο δρόμος πυκνό χαλί από υγρά φύλλα απορροφά τους θορύβους των τροχών.  Το μόνο που ακούγεται είναι ο ήχος της φύσης. Πριν από λίγο αφήσαμε την οδό Τριπόλεως-Πατρών, την γνωστή 111, η οποία διασχίζει την περιοχή του Παϊου και κατευθυνόμαστε προς το κεφαλοχώρι της περιοχής, τη Δάφνη που πολλοί εξακολουθούν να την αναφέρουν Στρέζοβα από το Σλάβικο της όνομα.

Ο οικισμός βρίσκεται σε υψόμετρο 620 μέτρων, φωλιασμένος μέσα στο καταπράσινο δάσος στους πρόποδες του Αγίου Μάμα, έχοντας στην κορυφή του το μυθικό Αφροδίσιο όρος και στα ριζά του την κοιλάδα του Λάδωνα στα σύνορα των νομών Αχαΐας και Αρκαδίας.

Άλλωστε από το δάσος αυτό που από την αρχαιότητα λεγόταν δάσος του Σόρωνα, οι Σλάβοι κάτοικοι της περιοχής της έδωσαν το όνομα Στρέζοβα που στη γλώσσα τους σημαίνει δάσος με βαλανιδιές. Το σημερινό κεφαλοχώρι, αν και ακολουθεί την φθίνουσα πορεία των περισσότερων ορεινών οικισμών της κεντρικής Πελοποννήσου, διατηρεί αρκετά ίχνη της αρχοντιάς και της παρελθούσης ακμής του.

Δείτε και αυτό...

Δάφνη Στρέζοβα-Images Gallery

Δάφνη-Στρέζοβα-δάσος με δρυς-008Οι κατηφορικοί δρόμοι της Δάφνης, με τα γραφικά στενάκια ανάμεσά τους, με τα πολλά πέτρινα σπίτια που διατηρούν τα ξύλινα μπαλκόνια τους , τις πόρτες και τα παράθυρα με τις πελεκημένες πέτρες, οι πανέμορφες θολωτές πέτρινες βρύσες Αγίας Μαρίνας, Απάνω Βρύση, Παπαδιάς, Λάππα, Αγίου Ανδρέα, διατηρούν την αισθητική ενός παλιού αρκετά καλοδιατηρημένου χωριού.  Ιδιαίτερη εντύπωση μας κάνουν τα υπάρχοντα σε όμορφες γωνιές του χωριού παλιά πηγάδια τα θολωτά γεφύρια αλλά και τα δεκάδες παλιά πέτρινα αλώνια στους γύρω λόφους.

Οι κάτοικοι που συναντήσαμε στην πλατεία του χωριού δεν κουράζονται να μιλούν για τις εκκλησίες της Στρέζοβας, όπως ο ναός  της  Παναγιάς που έχει κτιστεί πριν το 1500 μ.Χ. , το γραφικό μοναστήρι της Ευαγγελίστριας σε απόσταση τριών χιλιομέτρων πάνω από το χωριό και σε υψόμετρο 1000 ο επιβλητικός Άγιος Χαράλαμπος που εποπτεύει από την κορυφή της Δάφνης όλη την περιοχή, η μεγάλη πέτρινη Αγία Τριάδα που είναι και μητρόπολη των δύο ενοριών  του χωριού, οι γραφικοί μικροί ναοί της Αγίας Παρασκευής-ο πιο παλιός της περιοχής με βυζαντινή αγιογραφία, της Αγίας Μαρίνας ,του Αγίου Ανδρέα ,   του Αγίου Παντελεήμονα , της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου  Νικολάου  και  του Αγίου Αθανασίου. Όμορφα είναι και τα δύο καινούργια εκκλησάκια ,  του  Αγίου Δημητρίου στη είσοδο του χωριού , και των Αγίων Θεοδώρων πάνω από  τον συνοικισμό Σειρήνα. Εκείνο όμως που μας συναρπάζει στην κυριολεξία, είναι οι μαγευτικές τοποθεσίες έξω από το χωριό.

Αν η Στρέζοβα σε υψόμετρο από 600 έως 750 μ. είναι ένας εξώστης στη φύση , η περιβάλλουσα περιοχή, είναι η ίδια η φύση. Μέρη όπως ο χώρος του Μοναστηριού, οι πηγές της Μάνας , οι πηγές του Μαυριά στο Νασέϊκο , ο χώρος στο τρικάμαρο γεφύρι , το πηγάδι στους Πετραίους , οι πηγές του Καλαθά στο    Αρχαίο Πάος ,ο ποταμός Λάδων στις τοποθεσίες του Νησιά και τη λίμνη του στις θέσεις  Μπουλκό , στης Κυράς το γεφύρι , στη Μουριά , στο Κανελλάκι μας καθηλώνουν. Χωμένο στη δασώδη αγκαλιά του Αφροδίσιου όρους το γραφικό μοναστήρι της Ευαγγελίστριας βρίσκεται 3 χιλ. πάνω από το χωριό και σε υψόμετρο 1000 μ. στις πλαγιές της Κορακοφωλιάς. Κτίστηκε τον 13ο αιώνα περίπου και λόγω των προνομίων που απολάμβαναν τα μοναστήρια επί Τουρκοκρατίας, περιήλθαν σε αυτό τα περισσότερα κτήματα της περιοχής. Η μονή είχε παράλληλη ιστορική πορεία με τη Δάφνη. Το 1826 επειδή πολλοί Στρεζοβινοί, με αρχηγό τον καπετάν Γιώργαρο από την Ζαγορίτσα, οικισμό της Στρέζοβας, δεν προσκύνησαν τον Ιμπραήμ και αντιστάθηκαν με μάχη στην είσοδο του χωριού, το μοναστήρι όπως και το χωριό λεηλατήθηκαν και κάηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος.  Κατεβαίνοντας από το βουνό προς την κοιλάδα του μυθικού Λάδωνα ένας φίλος κάτοικος της Δάφνης μας οδήγησε σε ένα άλλο αξιοθέατο της περιοχής, το περίφημο της «Κυράς το γεφύρι» νότια του χωριού Μουριά που συνδέει τη βορεινή με τη νότια όχθη. Η κατασκευή του τοποθετείται στον 13ο αιώνα μ.Χ. και κτίστηκε για να συνδέει το βόρειο τμήμα του τότε φράγκικου τιμαρίου της Κερπινής Γορτυνίας που αντιστοιχούσε στην Στρέζοβα, και το οποίο ανήκε  στην Βαρωνεία της Άκοβας, με το νότιο τμήμα του τιμαρίου προς τη μεριά της Κερπινής. Μάλιστα στο Γαλλικό Χρονικό του Μορέως (1265 μ.Χ.) αναφέρεται ότι παραχωρείται το μισό τμήμα της Στρέζοβας στην κυρά Μαργαρίτα του Πασσαβά. Από αυτήν πήρε το γεφύρι το όνομά του. Το γεφύρι έχει μήκος 54.6 μ. πλάτος 2.15μ. και 5 τόξα. Από αυτό περνούσε παλαιότερα ο δρόμος από τη Θέλπουσα στο Λάδωνα. Μετά την κατασκευή του φράγματος του Λάδωνα το 1954 το γεφύρι κατακλύστηκε από τα νερά του φράγματος και μόνον κατά τους θερινούς μήνες που αποσύρονται τα νερά εμφανίζεται. Δίπλα από της Κυράς το γεφύρι κατασκευάστηκε τo 2002 και λειτουργεί νέα σύγχρονη γέφυρα που συνδέει τα χωριά της περιοχής.  Η περιοχή του Λάδωνα έχει συνδεθεί με πολλούς αρχαίους μύθους και οι πλούσιες αναφορές της ελληνικής μυθολογίας στον Λάδωνα δίκαια τον χαρακτηρίζουν σαν ένα από τα μυθικά ποτάμια της Αρχαίας Ελλάδας. Ένας από τους κορυφαίους μύθους είναι αυτός του τραγοπόδαρου θεού Πάνα και της νύμφης Σύριγγας. Ο Πάνας περιφερόταν συχνά στην περιοχή του Λάδωνα. Οταν είδε εκεί την ωραία νύμφη άρχισε να την κυνηγά και την πλησίασε. Τότε αυτή εξαντλημένη, έφτασε στις όχθες του ποταμού και παρακάλεσε τον Λάδωνα να την βοηθήσει. Εκείνος, μόλις είδε τον Πάνα να την πλησιάζει, την μεταμόρφωσε σε καλαμιά. Τότε ο Πάνας έκοψε μερικά καλάμια, τα ένωσε μεταξύ τους και σχημάτισε το δικό του χαρακτηριστικό σε μορφή και ήχο μουσικό όργανο που ονομάστηκε σύριγγα.

Δάφνη-Στρέζοβα-δάσος με δρυς-002Εδώ επίσης λουζόταν η θεά Δήμητρα και εδώ κυνηγούσε  η θεά του κυνηγίου Άρτεμις. Στο μέρος αυτό διαδραματίστηκε ο μύθος του Λεύκιππου που ντύθηκε γυναίκα, για να βρίσκεται κοντά στη αγαπημένη του νύμφη Δάφνη, πράξη που πλήρωσε με την ζωή του, όταν αποκαλύφτηκε.

FOTO OF THE DAY 17 APRIL 2021Κοντά στην κοίτη του, στα όμορφα δάση του Σόρωνα -που πιο πάνω ονομάζονται και Αφροδίσια όρη – η Αφροδίτη συναντιόταν με τον παράνομο εραστή της θεό Άρη. Τέλος στον Λάδωνα έπιασε το ελάφι ο Ηρακλής μετά από επιτυχή καταδίωξη και εδώ ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε την κόρη του Λάδωνα Δάφνη. Μάλιστα ο περιηγητής Παυσανίας τόσο εντυπωσιάστηκε  από την ομορφιά του φυσικού τοπίου του Λάδωνα και από τις διασωζόμενες παραδόσεις και μύθους στην εποχή του, που έγραψε στα “Αρκαδικά-Αχαϊκά”:

“Ο Λάδων έχει το ωραιότερο νερό από όλους τους ποταμούς της Ελλάδος. Φημίζεται άλλωστε μεταξύ των ανθρώπων, λόγω της Δάφνης και των σχετιζομένων με αυτήν παραδόσεων…Κατά την ομορφιά βεβαίως δεν είναι δεύτερος από κανέναν άλλο ποταμό βαρβαρικό ή Ελληνικό…”

Δάφνη-Στρέζοβα-δάσος με δρυς-003   Ο ποταμός Λάδων, όπως και οι παραποταμοί του Πάϊος, Αροάνιος και Τράγος, προσφέρονται για κατάβαση με canoe-kayak   και rafting. Λόγω της ήρεμης ροής του η κατάβαση προσφέρεται ειδικά μάλιστα για αρχάριους και μικρά παιδιά. Επίσης προσφέρεται  για πεζοπορία, κολύμπι και ψάρεμα. Πολλές παραλαδώνιες περιοχές προσφέρονται για ορειβασία, ποδηλασία και κυνήγι. Μάλιστα σε μερικά σημεία του ποταμιού κατεβαίνουν αγριογούρουνα. Οι επισκέψεις γίνονται από ομίλους εναλλακτικού τουρισμού, όπως και από ιδιώτες.  Αλλά και  η λίμνη του Λάδωνα προσφέρεται για κωπηλασία, ιστιοσανίδα, ψάρεμα, κολύμπι  και βαρκάδα. Μια καλή τοποθεσία εκκίνησης για πεζοπορία και άλλες δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού είναι η Δάφνη. Σε απόσταση 5 χιλ. από το χωριό, σε μια πανέμορφη τοποθεσία στις όχθες του ποταμού, υπάρχουν οργανωμένες εγκαταστάσεις εναλλακτικού τουρισμού όπου οργανώνονται τοξοβολία, ορεινή ποδηλασία (mountain bike), κωπηλασία, κανό και καγιάκ.

Η πλειονότητα των κατοίκων της Δάφνης ασχολείται με την κτηνοτροφία υπάρχουν 90 ποίμνια με 8.000 γιδοπρόβατα σύνολο. Στη Δάφνη βρήκαμε σε αφθονία υπέροχα καρύδια, ρίγανη , χαμομήλι ντόπιο τσίπουρο, καθώς και μέλι τύπου βανίλιας Μαινάλου.

ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ-ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΠΠΑΣ -001

Μόνη Εμβάσια Μονεμβάσια

Μόνη Εμβάσια Μονεμβάσια

Μόνη Εμβάσια “Μονεμβάσια”

Επιβλητική θεά στο θρόνο της, γαλήνια μέσα στο σκληρό τοπίο, ανάμεσα στο μπλε του ουρανού και της θάλασσας, μαγεύει πάντα τις καρδιές όλων όσων τη γνωρίζουν.

Κείμενα Φωτογραφία: ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΠΠΑΣ

Η Μονεμβάσια, ή Μονεμβασία, ή Μονεμβασιά, ή Μονοβάσια, Μονεμβασσιά, Μονεμβάσσια, Μικρό Γιβραλτάρ αλλά και Βράχος, γνωστή στους Φράγκους ως Μαλβαζία ή Μαλβαζούϊ. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν “Άκρα Μίνωα” όπως περιγράφει στα Λακωνικά ο Παυσανίας και ήταν ενωμένη σε μεγάλο μήκος με την ξηρά, είναι μια μικρή ιστορική πόλη της ανατολικής Πελοποννήσου, της επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς, στο Νομό Λακωνίας.

Το όνομά της είναι σύνθετη λέξη, που προέρχεται από τις δύο ελληνικές λέξεις Μόνη και Έμβασις, δηλαδή η μόνη είσοδος. Μονεμβάσια! …. Επιβλητική θεά στο θρόνο της, γαλήνια μέσα στο σκληρό τοπίο, ανάμεσα στο μπλε του ουρανού και της θάλασσας, μαγεύει πάντα τις καρδιές όλων όσων τη γνωρίζουν.

Η εντυπωσιακή Μονεμβάσια είναι ένα από τα ωραιότερα στολίδια της χώρας μας. Πρόκειται για μια από τις δυο σπουδαιότερες βυζαντινές πολιτείες, όχι μόνο της Λακωνίας, αλλά ολόκληρης της Ελλάδος. Χτισμένη σε έναν πελώριο βράχο, γοητεύει τους επισκέπτες της από την πρώτη στιγμή που την αντικρίζουν.

Η καστροπολιτεία tης Μονεμβάσιας, απέχει από την Αθήνα 350 χιλμ. και βρίσκεται στα νότια παράλια της Πελοποννήσου. Η διαδρομή μέχρι την Τρίπολη είναι άνετη, μετά την Σπάρτη όμως, αρχίζουν οι πολλαπλές στροφές και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Στα Βόρεια του Βράχου βρίσκεται η παλιά Μονεμβασιά, καθώς και το μοναδικό φιόρδ στην Ελλάδα, το φιόρδ του Γέρακα (Ιέρακας). Στα Νότια βρίσκεται ο Κάβο Μαλιάς (Άκρα Μαλέα), τα Κύθηρα και η Ελαφόνησος. Στα Ανατολικά απλώνεται το Μυρτώο πέλαγος ως τη Μήλο και την Κίμωλο. Τέλος στα Δυτικά ο Πάρνωνας ορθώνει επιβλητικά το ανάστημά του.

Λαύριο-Λαυρεωτική-Ο θησαυρός της γης

Η βυζαντινή Μονεμβάσια άρχισε να χτίζεται τον 6ο αιώνα. Το φυσικό αυτό οχυρό χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές ως καταφύγιο των γειτονικών περιοχών κατά τις επιδρομές των Σλάβων. Φτάνοντας στη Μονεμβάσια αξίζει τον κόπο να προσέξετε την είσοδο και τα τείχη της κάτω πόλης. Το ταξίδι σας στη βυζαντινή εποχή αρχίζει από τη στιγμή που θα περιπλανηθείτε στα στενά πέτρινα σοκάκια της πόλης του ρομαντισμού και της ιστορίας. Τα παλιά πέτρινα αρχοντικά και οι όμορφες βυζαντινές εκκλησίες θα σας εντυπωσιάσουν. Οι σημαντικότερες από αυτές είναι ο Ελκόμενος Χριστός του 13ου αιώνα (μητρόπολη, τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική με τρούλο και νάρθηκα, χτιστό σύνθρονο, επισκοπικό θρόνο και αξιόλογες μεταβυζαντινές εικόνες), η Παναγία η Χρυσοφίτισσα του 17ου αιώνα με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, ο Άγιος Nικόλαος (τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική με τρούλο, του 1703), ο Άγιος Στέφανος του 18ου αιώνα, η Παναγία η Κρητική ή Μυρτιδιώτισσα και η Αγία Άννα (B΄ Eνετοκρατία, τέλη 17ου – αρχές 18ου αι.).
Στην κεντρική πλατεία είναι το κανόνι και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Για να καταφέρετε να μείνετε σε ένα από τα παλιά αρχοντικά τόσο εντός όσο και εκτός της Καστροπολιτείας, που έχουν μετατραπεί σε μικρά πολυτελή boutique hotels και ξεχωρίζουν για τη φιλοξενία υψηλής αισθητικής και την ιδιαίτερα ρομαντική ατμόσφαιρα που προσφέρουν, θα πρέπει να έχετε προνοήσει αρκετό καιρό πριν να κλείσετε δωμάτιο, αφού η τουριστική κίνηση στη Μονεμβάσια είναι αυξημένη όλο το χρόνο.
ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ-ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΠΠΑΣ -Απογευματινή της ΚυριακήςΗ παλιά πόλη δεν προσφέρεται για όσους προτιμούν τις ανέσεις του σύγχρονου πολιτισμού. Τα ξενοδοχεία ακολουθούν πιστά το παλιό παραδοσιακό στυλ της περιοχής. Τις τοπικές σπεσιαλιτέ θα έχετε τη δυνατότητα να τις γευτείτε στα γραφικά ταβερνάκια, τα οποία είναι διακοσμημένα κυρίως με πέτρα και ξύλο. Αξίζει τον κόπο να κάνετε μια βόλτα και στην άνω πόλη, Επάνω Κάστρο ή Γουλά, από όπου θα μαγευτείτε από τη θέα προς την κάτω πόλη, ανάμεσα στο μπλε του ουρανού και του Μυρτώου Πελάγους, μπροστά από την επιβλητική εκκλησία της Αγίας Σοφίας, έναν οκταγωνικό ναό με τρούλο, που ταυτίζεται από τους ερευνητές με τη μονή Oδηγήτριας του 1150.
Στην πάνω πόλη κατοικούσαν οι αριστοκράτες σε μεγάλα πέτρινα κτίρια, αραιά κτισμένα το ένα από το άλλο, αλλά σήμερα έχουν απομείνει μόνο λίγα ερείπια για να μαρτυρούν την ύπαρξη ενός άλλου κόσμου.

Γιάννης Ρίτσος-Ελληνική Λογοτεχνία και Ποίηση

Γιάννης Ρίτσος-Ελληνική Λογοτεχνία και Ποίηση-015Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος καταγόταν από τη Μονεμβασιά, όπου και βρίσκεται σήμερα ο τάφος του έξω από τα τείχη, στο Κοιμητήριο του Βράχου. Και όπως λέει ο ποιητής της «Ρωμιοσύνης»,

«Ετούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια,
σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τα αμπέλια του,
σφίγγει τα δόντια. Δεν υπάρχει νερό. Μονάχα φως.
Ο δρόμος χάνεται στο φως κι ο ίσκιος της μάντρας είναι σίδερο.
Μαρμάρωσαν τα δέντρα, τα ποτάμια κι οι φωνές μες στον ασβέστη του ήλιου.»

Μόνη Εμβάσια Μονεμβάσια
Εάν σας άρεσε το αφιέρωμα, παρακαλώ μοιραστείτε το με φίλους σας. Η δύναμη του ιστολογίου είναι οι αναγνώστες του…..εσείς.

Δεν επιτρέπεται η αντιγραφή και αναδημοσίευση μέρους ή ολόκληρου άρθρου του περιοδικού. Δεν επιτρέπεται και η αναμετάδοση των ηχητικών κειμένων μας σε οποιαδήποτε μορφή και προβολή, δίχως τη γραπτή αδείας μας.

Τα-Μαστοροχώρια-με-γεωλογική-ματιά-Vassilis-Lappas-Photografhy-002
Δίλοφο-Κ. Ζαγόρι Vassilis Lappas Photography
Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου-00

Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου

Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου

Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου-00

Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου

Τατιάνα Ντέρουμια απόστολος του λαϊκού μας πολιτισμού, μια Σιατιστινή που έχει συγκεντρώσει πλούσιο λαογραφικό υλικό.

Φωτογραφία ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΠΠΑΣ

Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου-01Στη Σιάτιστα συνάντησα την Ελλάδα που αγωνιά. Που νοιάζεται για τον τόπο της. Που βάζει ένα μικρό λιθαράκι στη διάσωση της ιστορικής μνήμης. Που η σεμνότητα συνεχίζει να είναι οδηγός στην καθημερινότητα.

 

Όλα αυτά τα συνάντησα στο πρόσωπο της Τατιάνας Ντέρου. Δεν έχει τίτλους. Δεν κατάγεται από τζάκι. Δεν είναι νεόπλουτη. Το μόνο της όπλο είναι η παλλόμενη καρδιά της. Η αγάπη για τον τόπο της. Η ορμέμφυτη τάση να διασώζει. Ο πατέρας της κτηνοτρόφος, το μαντρί του δίπλα στη χωματερή που η Σιάτιστα στη δεκαετία του 1980 εναπόθετε το παρελθόν της. Ήταν η εποχή της ανοικοδόμησης που γκρέμισε πολλά σιατιστινά αρχοντικά. Τότε που οι άνθρωποι ένιωθαν να τους βαραίνει το παρελθόν και φρόντιζαν να το ξεφορτώνονται στις χωματερές. Γέμισε η γειτονιά της Τατιάνας με κασέλες με προικιά. Με φωτογραφίες και κεντήματα. Με πόρτες ξυλόγλυπτες. Με αντικείμενα που ιστορούσαν τη ζωή της Σιάτιστας, ένα κομμάτι του νεοελληνικού μας βίου. Σ’ αυτή τη λαίλαπα το δωδεκάχρονο τότε κοριτσάκι επωμίστηκε ένα ρόλο που ήταν βαρύς για τις αδύναμες πλάτες της. Μάζευε ό,τι εύρισκε. Εμψυχωτής ο κτηνοτρόφος πατέρας.

 

Αργότερα αγόρασε το σπίτι για τους υπηρέτες του αρχοντικού της Πόλκως. Η πολιτεία της γύρισε τις πλάτες, όμως η Τατιάνα και ο άντρας της πήραν δάνειο για να κάνουν το σπίτι μουσείο. Λιγόψυχη και μικρόμυαλη η πολιτεία της απάντησε, μόνο για να κάνεις ταβέρνα το σπίτι μπορείς να πάρεις δάνειο. Είναι αυτή η πολιτεία που μετέτρεψε την Ελλάδα σε απέραντο «φαγάδικο». Που πέρασε σαν μπουλντόζα πάνω από το μέτρο, μια βασική αρχή του ελληνικού πολιτισμού.

Δείτε και αυτό…

Συλλογή Φωτογραφίας Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου

Η Τατιάνα Ντέρου έρχεται από πολύ μακριά. Έχει πάρει την σκυτάλη από την Χατζημιχάλη, την Φιλιππίδου, την Γουργιώτη και άλλες κυρίες του λαϊκού μας πολιτισμού. Είναι η στρατιά των γυναικών που πήγε κόντρα στο ρεύμα της απαξίωσης αυτού του πολιτισμού. Ανήκει στις εμβληματικές γυναικείες μορφές της λαϊκής μας πινακοθήκης.

Είναι κατά κάποιο τρόπο ένας απόστολος του λαϊκού μας πολιτισμού. Το πάθος που την φλογίζει της έδωσε τη δύναμη να υπερβεί τις γνώσεις που είχε. Κατάφερε με την επιμονή της να συντηρήσει το υλικό που μάζεψε. Με επιμονή έξυνε επιφάνειες και καθάριζε αντικείμενα.

Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου-02Χάρη στο πάθος της  το σπίτι έγινε χώρος εκθεσιακός. Η Τατιάνα Ντέρου εξέθεσε την πολιτεία αποδεικνύοντας πως τα τελευταία χρόνια υπήρχε-και υπάρχει- μια διαφορετική Ελλάδα που δημιουργεί, που συναισθάνεται την ευθύνη για το μέλλον.

Από το Ιστολόγιο του Ευάγγελου Αυδίκου, 31/8/2011

 

Διαβάστε και αυτό…

Σιάτιστα η Αρχόντισσα

Λαογραφικό Μουσείο Τατιάνας Ντέρου

Εάν σας άρεσε το αφιέρωμα,  παρακαλώ μοιραστείτε το με φίλους σας. Η δύναμη του ιστολογίου είναι οι αναγνώστες του…..εσείς.

 

Δεν επιτρέπεται η αντιγραφή και αναδημοσίευση μέρους ή ολόκληρου άρθρου του περιοδικού. Δεν επιτρέπεται και η αναμετάδοση των ηχητικών κειμένων μας σε οποιαδήποτε μορφή και προβολή, δίχως τη γραπτή  αδείας μας.


 

 

Το Αρχοντικό του Δόλγκηρα-00

Το Αρχοντικό του Δόλγκηρα

Το Αρχοντικό του Δόλγκηρα

Το Αρχοντικό του Δόλγκηρα “Μαρκίδες Πούλιου”

Φωτογραφία ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΠΠΑΣ

Το Αρχοντικό του Δόλγκηρα-01Το αρχοντικό ανήκε στον έμπορο Δημήτριο Δόλκγηρα ο οποίος λόγω του επαγγέλματός του ταξίδευε πολύ συχνά για τη δουλειά του στις παραδουνάβιες χώρες, στη Σμύρνη μα κυρίως στην Κωνσταντινούπολη. Μαζί με την δραστήρια γυναίκα του Ελένη Μέμου το 1840 ανακαίνισαν το σπίτι φέρνοντας υλικά και τεχνίτες από την Πόλη, οι οποίοι το ζωγράφισαν και το στόλισαν περίτεχνα. Το αρχοντικό χτίστηκε πριν από το 1830 και δέχτηκε αλλεπάλληλες ανακαινίσεις, σε μια από αυτές αναφέρεται η χρονολογία 1888 στο αέτωμα.

Το αρχοντικό παραχωρήθηκε από τους κληρονόμους του στον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο ”Μαρκίδες Πούλιου” Σιάτιστας ο οποίος ανέλαβε την ανακαίνιση του. Η περιήγηση στο αρχοντικό του Δόλγκηρα θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη κάθε επισκέπτη για πολλά χρόνια γιατί εδώ το ωραίο δεν περιγράφεται, αποδεικνύεται. Στο ισόγειο θα δείτε τον αποθηκευτικό χώρο με όλα τα σκεύη του νοικοκυριού, ενώ ο χειμωνιάτικος οντάς με το τζάκι και τα βαριά στρωσίδια θα σας γεμίσει ζεστασιά.

Στον επάνω όροφο η ομορφιά της τέχνης και του πλούτου απογειώνεται από τα ζωντανά χρώματα της ζωφόρου με τις σκηνές κυνηγιού, το εικονοστάσι, τα δωμάτια υποδοχής αλλά και την κρεβατοκάμαρα με τα ασπροκεντήματα και την ”καλημέρα” στον τοίχο. Ο καφέ -οντάς είναι στολισμένος με κασέλες, με λευκά και πολύχρωμα κεντήματα ενώ την παράσταση κλέβει η ολόλαμπρη γυναικεία φορεσιά της Σιάτιστας, με το ολομέταξο λευκό φόρεμα και το χρυσοκέντητο μαύρο γιλέκο της. Στον μπας –οντά, τα μεντερλίκια με τις κόκκινες φλοκάτες και τα ολόλευκα μαξιλάρια, οι τοιχογραφίες όπου ξεδιπλώνονται γιρλάντες από λουλούδια, πουλιά, ζώα, ανθοδοχεία, φανταστικά τοπία και μακρινές πόλεις, παραστάσεις που τόσο αγαπήθηκαν από τους καλλιτέχνες εκείνης της εποχής, θα σας προκαλέσουν τον ενθουσιασμό και το θαυμασμό.

Για να επισκεφτείτε το Αρχοντικό Δόλγκηρα επικοινωνήστε:

Κο Τσιώνη Νεκτάριο, Πρόεδρο, 6946410639 e-mail: nectsion@hotmail.com

Κα Βασιλική Σιάσιου, Αντιπρόεδρος, 2465021181 & 6946834005


Το Αρχοντικό του Δόλγκηρα

Εάν σας άρεσε το αφιέρωμα,  παρακαλώ μοιραστείτε το με φίλους. Η δύναμη του ιστολογίου είναι οι αναγνώστες του…..εσείς.

Δεν επιτρέπεται η αντιγραφή και αναδημοσίευση μέρους ή ολόκληρου άρθρου του περιοδικού. Δεν επιτρέπεται και η αναμετάδοση των ηχητικών κειμένων μας σε οποιαδήποτε μορφή και προβολή, δίχως τη γραπτή  αδείας μας.