Janis Lyn Joplin
Η Τζάνις Λυν Τζόπλιν (Janis Lyn Joplin, 19 Ιανουαρίου 1943 – 4 Οκτωβρίου 1970) ήταν Αμερικανίδα μουσικός, τραγουδίστρια, στιχουργός, ζωγράφος, χορεύτρια και ενορχηστρώτρια μουσικής. Ήλθε στο προσκήνιο στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αρχικά ως τραγουδίστρια των Big Brother and the Holding Company (Μπιγκ Μπράδερ εντ δε Χόλντιν Κόμπανυ) και αργότερα με σόλο καριέρα, με συγκροτήματα όπως οι Kozmic Blues Band (Κόζμικ Μπλουζ Μπαντ) και οι Full Tilt Boogie Band (Φουλ Τιλτ Μπούγκι Μπαντ). Κυκλοφόρησε μόλις τέσσερα στούντιο άλμπουμ (εκ των οποίων ένα μετά θάνατον). Θεωρείται η καλύτερη, ίσως ερμηνεύτρια του μπλουζ και μία από τις μεγαλύτερες τραγουδίστριες της ροκ μουσικής.
To 1995 τιμήθηκε με την είσοδό της στο Rock and Roll Hall of Fame, ενώ το 2005 κέρδισε το βραβείο Γκράμμυ Lifetime Achievement Award. Το περιοδικό Rolling Stone την κατέταξε στην 46η θέση στη λίστα του με τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες όλων των εποχών το 2004 και στην 28η με τους καλύτερους τραγουδιστές όλων των εποχών το 2008. Κατάφερε να “σπάσει” την ανδροκρατούμενη ροκ μουσική σκηνή, μαζί με την πρώτη γυναίκα αρχηγό συγκροτήματος, Γκρέις Σλικ (Jefferson Airplane), και άλλες ερμηνεύτριες, όπως η Πάτι Σμιθ, η Τζόαν Μπαέζ και η Μαριάν Φέιθφουλ, με αποτέλεσμα να ανοίξει το δρόμο και σε άλλες τραγουδίστριες.
Η Τζόπλιν γεννήθηκε στο Πορτ Άρθουρ του Τέξας στις 19 Ιανουαρίου του 1943. Γονείς της ήταν η Ντόροθυ Τζόπλιν Ιστ (1913-1998) και ο Σεθ Τζόπλιν (1910-1987). Είχε δύο μικρότερα αδέλφια, τον Μάικλ και τη Λάουρα. Η οικογένειά της συμμετείχε στη χριστιανική Εκκλησία. Οι δικοί της θεωρούσαν πως χρειαζόταν περισσότερη προσοχή από τα άλλα παιδιά, με τη μητέρα της να δηλώνει: “Ήταν δυσαρεστημένη και ανικανοποίητη, όταν δεν εκλάμβανε αρκετή προσοχή. Δεν τής αρκούσε μία απλή, φιλική σχέση”.
Η Ιστορία της Μουσικής στο Κόσμο…
Στην εφηβεία της, έμπλεξε με κακές παρέες και άκουσε άλμπουμ μπλουζ καλλιτεχνών, όπως η Μπέσσυ Σμιθ και ο Λιντμπέλλυ, οι οποίοι επηρέασαν την απόφασή της να γίνει τραγουδίστρια. Αν και ασχολείτο με τη ζωγραφική, ξεκίνησε να τραγουδά στην τοπική χορωδία και διεύρυνε τα μπλουζ ακούσματά της, ερχόμενη σε επαφή με άλμπουμ καλλιτεχνών, όπως η Οντέττα, η Μπίλι Χόλιντεϊ και η Μπιγκ Μάμα Θόρντον. Ενώ φοιτούσε στο Λύκειο Τόμας Τζέφερσον οι συμμαθητές της, την απέφευγαν, ως επί το πλείστον. Μεταξύ των συμμαθητών της ήταν ο ηθοποιός Τζωρτζ Ουίλλιαμ Μπέιλυ. Αποφοίτησε από το σχολείο το 1960. Παρακολούθησε μαθήματα στο Κολέγιο Τεχνολογίας Λάμαρ Στέιτ στο Τέξας, ενώ αργότερα πήγε στο Πανεπιστήμιο του Ώστιν, αν και δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές της. Η πανεπιστημιακή εφημερίδα The Daily Texan, τής έκανε ένα αφιέρωμα στις 27 Ιουλίου του 1962, με τίτλο: “Τολμά να είναι διαφορετική”. Το άρθρο ξεκινούσε: “Περπατά ξυπόλυτη, όταν το θέλει, φορά ρούχα Levi στο σχολείο, επειδή τής είναι πιο άνετα και παίρνει παντού μαζί της την ώτοχαρπ, εάν θέλει να ακούσει μουσική. Το όνομά της είναι Τζάνις Τζόπλιν”.
Καλλιέργησε ένα επαναστατικό, ατομικό στυλ, επηρεασμένο από τα νέγρικα μπλουζ. Η πρώτη φορά που ηχογραφήθηκε τραγούδι της ήταν το Δεκέμβριο του 1962, στο σπίτι ενός συμφοιτητή της. Ήταν το What Good Can Drinkin Do. Το 1964, η Τζάνις Τζόπλιν συνέθεσε με τον κιθαρίστα των Jefferson Airplane, Τζόρμα Κωκόνεν, επτά μπλουζ κομμάτια: Typewriter Talk, Trouble In Mind, Kansas City Blues, Hesitation Blues, Nobody Knows You When You’re Down And Out, Daddy, Daddy, Daddy και Long Black Train Blues. Κυκλοφόρησαν αργότερα όλα μαζί στο άλμπουμ The Typewriter Tape.
Εκείνο το χρονικό διάστημα η χρήση ναρκωτικών από την ίδια, αυξήθηκε κατακόρυφα, κάνοντας περιστασιακά χρήση ηρωίνης. Το αγαπημένο της ποτό ήταν το Southern Comfort. Την άνοιξη του 1965, οι φίλοι της βλέποντας τις συνέπειες της αμφεταμίνης στο σώμα της, την έπεισαν να επιστρέψει άμεσα στη γενέτειρά της. Στο Πορτ Άρθουρ άλλαξε τον τρόπο ζωής της. Έκανε την αρχή σταματώντας τη χρήση ναρκωτικών και την κατανάλωση αλκοόλ, ενώ υιοθέτησε την περίφημη κόμμωση “κυψέλη” και έκανε εγγραφή στο Πανεπιστήμιο Λάμαρ του Μπόουμοντ στο τμήμα κοινωνιολογίας.
Λίγο πριν την ένταξή της στους Big Brother and the Holding Company, η Τζόπλιν κατέγραψε άλλα επτά κομμάτια, μεταξύ των οποίων υπήρχαν το Turtle Blues και μια εναλλακτική εκδοχή του Cod’ine της Μπέβερλυ Σαιντ Μαρί. Εκδόθηκαν όλα μαζί στο άλμπουμ This is Janis Joplin 1965, που κυκλοφόρησε το 1995.
Το μπλουζ φωνητικό ύφος της Τζόπλιν προσέλκυσε το ροκ συγκρότημα Big Brother and the Holding Company, μια μπάντα που είχε αποκτήσει φήμη μεταξύ των χίπις του Χέιτ-Ασμπέρυ. Ο Τσετ Χελμς, που την είχε γνωρίσει στο Τέξας, την προέτρεψε να ενταχθεί στο συγκρότημα, κάτι που πραγματοποιήθηκε τελικά, στις 4 Ιουνίου του 1966. Η πρώτη τους εμφάνιση έγινε στο Άβαλον Μπώλρουμ, στο Σαν Φρανσίσκο. Μια συναυλία τους εκεί, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε στο άλμπουμ Cheaper Thrills, το 1984. Τον Αύγουστο, το συγκρότημα υπέγραψε μία συμφωνία με την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία Mainstream Records. Ταξίδεψαν όλοι μαζί στο Ιλλινόις και ηχογράφησαν κάποια κομμάτια σε στούντιο του Σικάγο, αλλά ο ιδιοκτήτης της δισκογραφικής, Μπομπ Σαντ, αρνήθηκε να πληρώσει τα αεροπορικά εισιτήρια για την επιστροφή τους στην Καλιφόρνια. Τελικά, τα μέλη του συγκροτήματος αναγκάσθηκαν να επιστρέψουν οδικώς . Έτσι, η Τζόπλιν, όπως σχεδόν και όλα τα άλλα μέλη της μπάντας, ξανάρχισε το ποτό και τη χρήση ναρκωτικών.
Μία από τις πρώτες μεγάλες παραστάσεις της έγινε το 1967. Ήταν το Mantra-Rock Dance, μια μουσική εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιανουαρίου στο Άβαλον Μπώλρουμ. Εκείνη τη χρονική περίοδο, γνώρισε και τον Κάντρυ Τζο Μακ Ντόναλντ από τους Country Joe and the Fish. Έζησαν σαν ζευγάρι για μερικούς μήνες.
Το πρώτο άλμπουμ του συγκροτήματος κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1967, από την Columbia Records, λίγο μετά την εμφάνιση της μπάντας στο Monterey Pop Festival.
Τα μέλη του συγκροτήματος απέλυσαν τον Τσετ Χελμς και προσέλαβαν για μάνατζερ, τον Άλμπερτ Γκρόσσμαν, τον οποίο, συνάντησαν πρώτη φορά στο Μοντερέυ Ποπ. Το υπόλοιπο του 1967, οι Big Brother παρέμειναν στην Καλιφόρνια. Το γκρουπ ξεκίνησε την πρώτη του περιοδεία στην Ανατολική Ακτή και τον Καναδά και στις 16 Φεβρουαρίου του 1968, έδωσε συναυλία στη Φιλαδέλφεια. Την επομένη, εμφανίσθηκαν στο Θέατρο Άντερσον, στη Νέα Υόρκη. Την τελευταία μέρα της περιοδείας τους (7 Απριλίου), εμφανίσθηκαν στη συναυλία προς τιμήν του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, με τίτλο “Wake for Martin Luther King Jr.”. Εκεί είχαν την ευκαιρία να ανέβουν στη σκηνή, μαζί με μουσικούς-θρύλους, όπως: ο Τζίμι Χέντριξ, ο Τζωρτζ Μπάντυ Γκάυ, η Τζόνι Μίτσελ, ο Ρίτσι Χέιβενς, ο Πωλ Μπάττερφιλντ, και ο Έλβιν Μπίσοπ.
Το άλμπουμ Live at Winterland 1968 ηχογραφήθηκε στο Winterland Ballroom, στις 12 και 13 Απριλίου. Το άλμπουμ έγινε διαθέσιμο για το κοινό, το 1998, όταν η Sony Music Entertainment, το κυκλοφόρησε σε μορφή δίσκου. Την άνοιξη του 1968, η Τζάνις Τζόπλιν και οι Big Brother εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά σε τηλεοπτική εκπομπή, που μεταδιδόταν σε ολόκληρη τη χώρα. Η εκπομπή αυτή ήταν το The Dick Cavett Show και είχε πάρει το όνομά της από τον παρουσιαστή της, Ντικ Κάβετ. Τα επόμενα δύο χρόνια, η Τζόπλιν εμφανίσθηκε τρεις φορές στην εκπομπή του Κάβετ και όλα τα στιγμιότυπα από το αρχείο με τις κασέτες της εκπομπής, έχουν διατηρηθεί. Με τη δημοτικότητα της τραγουδίστριας να ανεβαίνει, η μπάντα άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται γνωστή ως Janis Joplin and Big Brother and the Holding Company. Αυτό ενόχλησε πολύ τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος, τα οποία πίστευαν πως η Τζόπλιν βρισκόταν σε ένα “ταξίδι στα άστρα”. Η πλειοψηφία του κοινού, πάντως, είχε την πεποίθηση ότι είχε έλθει η ώρα, η δημοφιλής τραγουδίστρια να παρατήσει τους Big Brother, καθώς θεωρούνταν “λίγοι” πια για εκείνη.
Το περιοδικό TIME, τής έδωσε τον τίτλο της “πιθανότατα ισχυρότερης τραγουδίστριας που είχε να επιδείξει το κίνημα των λευκών της ροκ μουσικής”, ενώ ο Ρίτσαρντ Γκόλντσταϊν έγραψε για εκείνη το Μάιο του 1968 στο περιοδικό Vogue: “Είναι η πιο συγκλονιστική ροκ γυναίκα.”
Στην πρώτη της μεγάλη συμμετοχή σε στούντιο ηχογράφηση, η Τζόπλιν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην παραγωγή του δεύτερου άλμπουμ των Big Brother, Cheap Thrills. Λέγεται πως, κατά την περίοδο των ηχογραφήσεων, η Τζόπλιν ήταν η πρώτη που έφθανε στο στούντιο και η τελευταία που έφευγε από αυτό. Πλάνα από τις ηχογραφήσεις τη δείχνουν ως τη μεγάλη μορφή, η οποία ανέλαβε όλη την ευθύνη για την ηχογράφηση του θρυλικού κομματιού, Summertime.
To Cheap Thrills έφθασε στην πρώτη θέση του Billboard 200, οκτώ εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του και παρέμεινε εκεί για άλλες οκτώ συνεχόμενες εβδομάδες. Το άλμπουμ έγινε χρυσό και πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο αντίγραφα, τον πρώτο μήνα κυκλοφορίας του. Το σημαντικότερο κομμάτι του, Piece of My Heart έφθασε στη δωδέκατη θέση του Billboard Hot 100, το φθινόπωρο του 1968.
Η μπάντα έκανε άλλη μια περιοδεία στην Ανατολική Ακτή, στο διάστημα Ιουλίου – Αυγούστου του 1968. Μετά την επιστροφή στο Σαν Φρανσίσκο για δύο συναυλίες στο Φεστιβάλ Pallace of Fine Arts Festival στις 31 Αυγούστου και 1η Σεπτεμβρίου, η Τζόπλιν ανακοίνωσε ότι θα αποχωρούσε από τους Big Brother. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1968, στο Φίλμορ Ουέστ (Fillmore West), οι οπαδοί της συνωστίζονταν, για να τιμήσουν την τελευταία επίσημη εμφάνιση της Τζόπλιν με τους Big Brother and the Holding Company. Οι άλλες δύο μπάντες, που συμμετείχαν σε αυτή τη “μεθυστική” βραδιά ήταν οι Chicago (το 1968 ονομάζονταν Chicago Transit Authority) και οι Santana. H Tζόπλιν έκανε μια τελευταία εμφάνιση με τους Big Brother, την 1η Δεκεμβρίου.
Μετά το χωρισμό από τους Big Brother, σχημάτισε ένα νέο συγκρότημα, που θα τη στήριζε στις εμφανίσεις της, τους Kozmic Blues Band. Η μπάντα αυτή αποτελείτο από μουσικούς όπως ο κιθαρίστας των Big Brother and the Holding Company, Σαμ Άντριου και ο μετέπειτα μπασσίστας των Full Tilt Boogie Band, Μπραντ Κάμπελ. Η μπάντα επηρεάσθηκε από τους R&B δημιουργούς της δεκαετίας του 60′, που συνεργάζονταν με τη Stax Volt όπως οι Bar Kays και ο Ότις Ρέντινγκ. Oι ήχοι της Stax Volt είχαν έναν πιο μπλουζ, φανκ, σόουλ και ποπ προσανατολισμό, σε αντίθεση με τα περισσότερα ψυχεδελικά συγκροτήματα της εποχής.
Από τις αρχές του 1969, η Τζόπλιν χρησιμοποιούσε ηρωίνη αξίας 200$ την ημέρα, παρά τις προσπάθειες που γίνονταν για να παραμείνει μακριά από τα ναρκωτικά, όσο η μπάντα ηχογραφούσε το I Got Dem Ol’ Kozmic Blues Again Mama!. Ο παραγωγός των Kozmic Blues, Γκάμπριελ Μέκλερ δήλωσε -μετά το θάνατο της Τζόπλιν- πως τη φιλοξενούσε στο σπίτι του, τον Ιούνιο του 1969, έτσι ώστε να την κρατήσει μακριά από τη χρήση ναρκωτικών και άλλων ουσιών.
Οι δύο μοναδικές πλήρως ηχογραφημένες συναυλίες της Τζόπλιν είναι αυτές που έδωσε στη Φρανκφούρτη και τη Σουηδία με τους Kozmic Blues Band.
Οι Kozmic Blues εμφανίσθηκαν σε πολλές τηλεοπτικές εκπομπές με την Τζόπλιν. Στην εκπομπή του Τομ Τζόουνς, οι Kozmic Blues Band έπαιξαν τα κομμάτια Little Girl Blue και Raise Your Hand. Στο Raise Your Hand, η Τζόπλιν τραγούδησε μαζί με τον παρουσιαστή. Σε ένα επεισόδιο του Dick Cavett Show, τραγούδησαν το Try (Just A Little Bit Harder) και το To Love Somebody. H Τζόπλιν, σε συνέντευξή της στον Κάβετ, παραδέχθηκε πως, πέρασε απαίσια κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής περιοδείας της, υποστηρίζοντας ότι το κοινό ήταν πολύ νευρικό και ανυπόμονο. Επίσης, απεκάλυψε πως ήταν τεράστια θαυμάστρια της -άγνωστης τότε- Τίνα Τέρνερ, λέγοντας πως ήταν φανταστική τραγουδίστρια και χορεύτρια.
Janis Lyn Joplin
Ένα Ταξίδι στο χρόνο και στο χώρο ανασύροντας αρίφνητους θησαυρούς μέσα από το χρονοντούλαπο της Ιστορίας με τα σημαντικότερα γεγονότα από το χώρο της Μουσικής και της Τέχνης
Εάν σας άρεσε το αφιέρωμα, παρακαλώ μοιραστείτε το με φίλους. Η δύναμη του ιστολογίου είναι οι αναγνώστες του…..εσείς.
Δεν επιτρέπεται η αντιγραφή και αναδημοσίευση μέρους ή ολόκληρου άρθρου του περιοδικού. Δεν επιτρέπεται και η αναμετάδοση των ηχητικών κειμένων μας σε οποιαδήποτε μορφή και προβολή, δίχως τη γραπτή αδείας μας.
Για άμεση επικοινωνία μαζί μας
