ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ-00

ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ

ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ

 

ΣΑΛΑΜΙΝΑ  ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ

Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΙΚΟΥ ΑΙΑΝΤΑ

Επιμέλεια Κειμένου: Μαρία Ι. Μπούτση
Φωτογραφία Βασίλης Λάππας

Γενικά στοιχεία.

Η Σαλαμίνα είναι το μεγαλύτερο νησί του Σαρωνικού και το πιο κοντινό στις ακτές της Αττικής. Απέχει ανατολικά από το πέραμα, 1.200 μέτρα και βορειοδυτικά από τις ακτές της Μεγαρίδας, 500 μέτρα.
Έχει έκταση 93,5 τ. χλμ., μήκος ακτών περίπου 100 χλμ. και πληθυσμό 39.220. Διοικητικά ανήκει στο Νομό Αττικής, διαμέρισμα Πειραιά. Θρησκευτικά, μαζί με τα Μέγαρα ανήκουν στη Μητρόπολη Μεγάρων – Σαλαμίνος.
Πατρίδα του ομηρικού Αίαντα και του μεγάλου τραγικού Ευριπίδη, τόπος διαμονής και δημιουργίας του ποιητή Άγγελου Σικελιανού και φιλοξενίας του Γεωργίου Καραϊσκάκη, η Σαλαμίνα είναι ευρύτερα γνωστή στην παγκόσμια ιστορία για τη μεγαλύτερη Ναυμαχία των αιώνων, που έγινε στο στενό της το 480 π. Χ., από την έκβαση της οποίας με νίκη των Ελλήνων, διασώθηκε και αναπτύχθηκε ο ελληνικός πολιτισμός και διαδόθηκε στη Δύση και στον κόσμο.

Ονομασία.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το όνομα Σαλαμίνα δόθηκε στο νησί από τον Κυχρέα, για να τιμήσει τη μητέρα του Σαλαμίνα που ήταν αδελφή της Αίγινας και μια από τις 50 κόρες του ποτάμιου θεού Ασωπού.
Κατά την αρχαιότητα η Σαλαμίνα ήταν γνωστή με τα ονόματα Πιτυούσα (από το δένδρο πίτυς: πεύκος),
Σκιράς (από τον ήρωα Σκίρο) και Κυχρεία (από τον Κυχρέα). Το νησί είναι επίσης γνωστό ήδη από την αρχαιότητα και με την ονομασία Κούλουρη, που προέρχεται από το ακρωτήριο «Κόλουρις άκρα» (σήμερα  Πούντα), στο οποίο ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη και το λιμάνι του 4ου αιώνα π. Χ.

Μυθολογία – Ιστορία. Στο νησί βασίλεψε ο Ασωπός ποταμός, αφού σκότωσε τον πρώτο βασιλιά του νησιού, τον Όφι. Την κόρη του Σαλαμίνα την αγάπησε παράφορα ο θεός της θάλασσας, Ποσειδώνας. Καρπός αυτού του έρωτα ήταν ο Κυχρέας (μισός άνθρωπος, μισός φίδι) ο οποίος βασίλεψε στο νησί. Ο Κυχρέας απέκτησε μια κόρη, τη Γλαύκη, η οποία παντρεύτηκε τον Τελαμώνα, γιο του Βασιλιά της Αίγινας Αιακού. Ο Τελαμώνας που διαδέχτηκε τον Κυχρέα στο θρόνο, απέκτησε δυο γιούς: τον Αίαντα (από τον γάμο του με την Περίβοια, κόρη του βασιλιά των Μεγάρων Αλκάθου) και τον Τεύκρο (από τον γάμο του με την Ησιόνη).
Τα δυο αδέλφια έλαβαν μέρος στον Τρωϊκό Πόλεμο με 12 πλοία. Βασιλιάς του νησιού τότε ήταν ο Αίαντας, ο οποίος περιγράφεται ως ένας από τους γενναιότερους Έλληνες. Το τέλος του όμως ήταν τραγικό. Αυτοκτόνησε, όταν νικήθηκε από τον Οδυσσέα στους αγώνες που έγιναν με έπαθλο τα όπλα του νεκρού Αχιλλέα. Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψαν στο νησί ο Τεύκρος με τον Ευρυσάκη, γιος του Αίαντα και της Τέκμησας.

Φωτογραφία Ημέρας Ιανουάριος 2018

Ο Τεύκρος αντιμετώπισε την οργή του πατέρα του Τελαμώνα, επειδή δεν εκδικήθηκε το θάνατο του αδελφού του. Έτσι εγκατέλειψε το νησί και πήγε στην Κύπρο, όπου ίδρυσε πόλη με το όνομα Σαλαμίνα, ενώ ο Ευρυσάκης βασίλεψε στο νησί και απέκτησε έναν γιό, τον Φιλαίο, που έγινε Αθηναίος πολίτης και δώρισε τη Σαλαμίνα στους Αθηναίους. Για αιώνες μετά, η Σαλαμίνα υπήρξε το…«μήλον της έριδος» μεταξύ Αθηνών και Μεγάρων. Κάποια εποχή η Σαλαμίνα βρέθηκε στην κατοχή των Μεγαρέων. Μετά δε την παρέμβαση του Σόλωνα η Σαλαμίνα τέθηκε υπό τον έλεγχο των Αθηναίων.
Κατά τους περσικούς πολέμους η Σαλαμίνα πρόσφερε ανεκτίμητη βοήθεια στους Αθηναίους και στους συμμάχους των κατά των Περσών και ιδιαίτερα έμεινε γνωστή στην ιστορία για την μεγάλη ναυμαχία που διεξήχθη στο στενό της το 480 π. Χ. Στη Σαλαμίνα, κατά την περίοδο της ναυμαχίας συναντώνται οι τρεις μεγαλύτεροι ποιητές των αιώνων.

ΣΑΛΑΜΙΝΑ--ΙΣΤΟΡΙΑ-ΚΑΙ-ΦΥΣΙΚΗ-ΟΜΟΡΦΙΑ-002

Ο Αισχύλος πολέμησε στη ναυμαχία και έγραψε γι’ αυτήν. Ο Σοφοκλής έφηβος έλαβε μέρος στα Επινίκια, ενώ ο τραγικότερος των τριών, ο Ευριπίδης γεννήθηκε στη Σαλαμίνα όταν διαδραματιζόταν το μεγάλο ιστορικό γεγονός.
Από ανασκαφές που ξεκίνησαν το 1994 με τον καθηγητή – αρχαιολόγο Γιάννο Λώλο, ανακαλύφθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα στο σπήλαιο, όπου ο Ευριπίδης κατά τις ιστορικές πηγές έγραψε τα αθάνατα έργα του. Στο μονοπάτι που πάει προς το σπήλαιο ανακαλύφθηκε το ιερό του Διονύσου. Επίσης σε ανασκαφές, στα νότια του νησιού, στην περιοχή Κανάκια, βρέθηκαν ερείπια και θεμέλια κτισμάτων της Ομηρικής Σαλαμίνας.
Στη μετέπειτα ιστορία της, η Σαλαμίνα δέχτηκε κατά καιρούς διάφορες επιδρομές, όπως αυτές των Μακεδόνων, των Πελοποννησίων κ. λ. π. Ενδιάμεσα υπήρξαν περίοδοι ακμής και παρακμής. Από το 350 ως το 318 δόθηκε στη Σαλαμίνα η δυνατότητα να κόψει δικό της νόμισμα. Βυζαντινά ναϋδρια και τάφοι μαρτυρούν την ύπαρξη έντονης ζωής στο νησί, που όμως και αυτή απειλήθηκε από τους Ενετούς, τους πειρατές κ. α.

ΣΑΛΑΜΙΝΑ--ΙΣΤΟΡΙΑ-ΚΑΙ-ΦΥΣΙΚΗ-ΟΜΟΡΦΙΑ

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, λόγω της θέσεως και της ασφάλειας, συνείσφερε θετικά στους αγώνες, ενώ ταυτόχρονα απολάμβανε ορισμένων προνομίων. Υπήρξε Καταφύγιο προσφύγων (όπως των Αθηναίων 1687 και κατοίκων της Αττικής και Βοιωτίας το 1770 και το 1821). Από κει βγήκε και η φράση: «πήγε η ψυχή μου στην Κούλουρη».
Πήρε μέρος στα ορλωφικά με αρχηγό το Μητρομάρα, ο οποίος άφησε το σπαθί του τάμα στη Φανερωμένη. Αργότερα δημιουργήθηκε πυρήνας Φιλικών με πρώτο τον ηγούμενο της Ι. Μ. Παναγίας Φανερωμένης, Γρηγόριο Κανέλλο ο οποίος μύησε και τους αδελφούς Αναγνώστη και Αντώνη Βιρβίλη.

Στην Επανάσταση του 1821 έλαβαν δραστήρια μέρος με επικεφαλής τον Γεωργάκη Γκλίστη καθώς και τους Γεωργάκη Μάθεση, Ιωάννη Κριτσίκη, Αναγνώστη Βιρβίλη, Αναγνώστη Καρνέση, Ιωάννη Βιέννα, κ.α.
Πολύ μεγάλη και σημαντική ήταν η βοήθεια που πρόσφερε στον Αγώνα η Ι. Μ. Φανερωμένης. Το 1823 εγκαταστάθηκε το εκτελεστικό και το Βουλευτικό σώμα της Προσωρινής Διοίκησης της επαναστατημένης Ελλάδας ενώ το 1824 μεταφέρθηκε το τυπογραφείο όπου εκδόθηκε το πρώτο φύλλο της «Εφημερίδας των Αθηνών», από τον Γ. Ψύλλα. Επίσης, εδώ επανειλημμένα φιλοξενήθηκαν το σύνολο των αγωνιστών του ’21 που έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις της Αττικής, της Αθήνας και του Φαλήρου όπως: ο Μακρυγιάννης, ο Τζαβέλας, ο Κριεζώτης, ο Δ. Υψηλάντης, ο Μαυροβουνιώτης κ.α. Φιλοξενήθηκε και ο Γ. Καραϊσκάκης του οποίου επίλεκτο σώμα αποτέλεσαν Σαλαμίνιοι Αγωνιστές. Ο Καραϊσκάκης θάφτηκε στο ναό του Αγίου Δημητρίου, του οποίου ήταν και επιθυμία, το 1827. Το 1996, ο τάφος του ανακατασκευάστηκε και στον περίβολο του ναού στήθηκε η προτομή του.

ΣΑΛΑΜΙΝΑ--ΙΣΤΟΡΙΑ-ΚΑΙ-ΦΥΣΙΚΗ-ΟΜΟΡΦΙΑ-004

Το 1830 ο Καποδίστριας ίδρυσε το παλιό 1ο Δημοτικό Σχολείο, το οποίο λειτούργησε μέχρι το 1981. Σήμερα στεγάζει το αρχαιολογικό μουσείο.
Μετά το τέλος της επανάστασης το νησί γνώρισε μέρες άνθισης των ναυτικών επαγγελμάτων. Σημαντικό γεγονός για τη Σαλαμίνα ήταν και η εγκατάσταση στο νησί του Πολεμικού Ναυστάθμου το 1878, στη Φανερωμένη και από το 1881 στη σημερινή του θέση. Αυτή η εποχή γέννησε και ανέδειξε αξιόλογες προσωπικότητες, όπως το μεγάλο ζωγράφο Πολυχρόνη Λεμπέση, το φιλόλογο – λαογράφο Πέτρο Φουρίκη, το στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο, το θεατρικό συγγραφέα Δημήτρη Μπόγρη και αργότερα το βάρδο του δημοτικού τραγουδιού Γιώργο Παπασίδερη, τον καθηγητή – αρχαιολόγο Δημήτρη Πάλλα, τον αρχηγό των Ενόπλων δυνάμεων Σπύρο Αυγέρη, τον ήρωα του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου 1955 -59 καπετάνιο Ευάγγελο Λουκά (Κουταλιανό) κ. α. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής έδωσε σε θυσία και πάλι τα παλικάρια της – στην αντίσταση κατά των κατακτητών – όπως τους Γεωρ. Μπεγνή, Ν. Μπερή, Φιλ. Τούτση, Στ. Νικολέτο, Γεωρ. Ελευσινιώτη, κ. α. όπως και ομήρους σε γερμανικά στρατόπεδα.
Καθώς περνούσαν τα χρόνια και αύξανε ο πληθυσμός της Αθήνας και του Πειραιά το νησί έγινε σιγά –σιγά από τόπο εκδρομής και παραθερισμού σε τόπο μόνιμης κατοικίας. Το όμορφο φυσικό τοπίο, οι σχετικά πρόσφατες αρχαιολογικές ανακαλύψεις, η πλούσια ιστορική κληρονομιά, τα διάφορα αξιοθέατα, ο βιολογικός καθαρισμός των νερών, η μικρή απόσταση από την Αθήνα έχουν μετατρέψει τη Σαλαμίνα σε ελκυστικό τουριστικό θέρετρο.

Επισκέψιμοι χώροι.

Στο κέντρο της πόλης της Σαλαμίνας καθώς και στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού όπως: Φανερωμένη, Βασιλικά και Μπατσί υπάρχουν πολλά αξιόλογα αξιοθέατα που μπορεί κανείς να δει.

  1. Λαογραφικό & Ναυτικό Μουσείο Δήμου Σαλαμίνας. Στεγάζεται στο κτίριο του Δημαρχείου στην
    Λ.. Κων/νου Καραμανλή.
    2. Αρχαιολογικό Μουσείο. Στεγάζεται στο παλαιό 1ο Δημοτικό Σχολείο (Καποδιστριακό) στην οδό
    Πολ. Λεμπέση στο κέντρο της πόλης.
    3. Ευριπίδειο Θέατρο – Παναγία Ελευθερώτρια. Βρίσκονται στο λόφο Πατρίς στο κέντρο της πόλης.
    4. Ανεμόμυλοι 18ου αι. Βρίσκονται στο λόφο Αγ. Νικολάου που είναι απέναντι από το λόφο Πατρίς, στο
    κέντρο της πόλης.5. Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου 1806. (τάφος Γ. Καραϊσκάκη, έργα Π. Λεμπέση & Γ. Χαλεπά). Βρίσκεται
    στο κέντρο της πόλης.
    6. Ι. Ν. Αγίου Μηνά. (Έργα Π. Λεμπέση & Γ. Χαλεπά). Είναι ο μητροπολιτικός ναός και βρίσκεται
    στο κέντρο της πόλης.
    7. Ιστορική Μονή Παναγίας Φανερωμένης 17ου αι. (Έργα Γ. Μάρκου & τάφος Ι. Γκούρα).
    Βρίσκεται βορειοδυτικά του νησιού. Πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου.
    8. Σπίτι φιλοξενίας του ποιητή Αγγ. Σικελιανού. Βρίσκεται στην παραλία της Μονής Φανερωμένης.
    9. Βυζαντινά και μεταβυζαντινά ναϋδρια. Αγ. Γρηγορίου στα περιβόλια, του Αγ. Δημητρίου στα Παλιάμπελα, του Αγ. Γεωργίου στην ομώνυμη περιοχή, του Αγ. Ιωάννη στην περιοχή Λούτσα – Καρνάγια, της Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγία Μπόσκου ή Καθαρού) και Αγ Χαραλάμπου στο Μπόσκο, του Αγ. Νικολάου στο Μπατσί, της Αγ. Παρασκευής και Αγ. Ελευθερίου στην περιοχή Αγ. Παρασκευής, της Παναγίας Βροντού στην περιοχή Βροντού, της Αγ. Κυριακής και Ζωοδόχου Πηγής στην περιοχή Λούμιθι – Βρετό, του προφήτη Ηλία στον ομώνυμο λόφο στο κέντρο της πόλης.

Στη νότια πλευρά του νησιού και συγκεκριμένα στις περιοχές Αιάντειο, Κακή Βίγλα, Κανάκια, Περιστέρια, Κολώνες και Σατερλί υπάρχουν επίσης σημαντικά αξιοθέατα για να επισκεφθεί κανείς.

Ιστορική Μονή Αγ. Νικολάου Λεμονίων 17ου αι. – Ναϋδριο Αγ. Ιωάννου Καλυβίτη 10ου αι.
Βρίσκονται στο πευκόφυτο δάσος, νότια του νησιού, προς τα Κανάκια.
Σπήλαιο Ευριπίδη – Ιερό του Διονύσου. Βρίσκονται νότια του νησιού στην περιοχή Περιστέρια.
Πέτρινος Φάρος. Βρίσκεται νότια του νησιού στο ακρωτήρι Κόγχη – Λυκόπουλο, μετά τα Περιστέρια και πριν τις Κολώνες.
Κυκλοτερές ταφικό μνημείο 4ου π. Χ. αι. Βρίσκεται νότια του νησιού στην περιοχή Κολώνες.
Ι. Ν. Κοίμησης Θεοτόκου 11ου αι. Βρίσκεται κοντά στην πλατεία του Αιαντείου (Μούλκι).
Ναϋδριο Μεταμόρφωσης του Σωτήρα 11ου αι. Βρίσκεται κοντά στην πλατεία του Αιαντείου (Μούλκι).
Ιερά Μονή Υπαπαντής. Βρίσκεται στην περιοχή Φλεβαριώτισσα – Μενεμένη.
Ερείπια της Ομηρικής πόλης της Σαλαμίνας. Βρίσκονται νότια του νησιού στην περιοχή Κανάκια.
Βυζαντινά και μεταβυζαντινά ναϋδρια. Αγ. Δημητρίου στο Σατερλί, Αγ. Γεωργίου στο Γκίνανι, Αγ. Νικολάου στο Χαλιώτι, Αγ. Χαραλάμπου στο Καμπόλι, Αγ. Γεωργίου στην ομώνυμη περιοχή, Εισό-δια της Θεοτόκου στο Πέρανι, Αγ. Μαρίνας, Αγ. Ζώνης και Μεταμόρφωση του Σωτήρα στην Κακή – Βίγλα, Αγ. Αθανασίου στο Κατσούλι.

Επίσης στην ανατολική πλευρά του νησιού, στις περιοχές Αμπελάκια, Κυνόσουρα, Σελήνια, Καματερό υπάρχουν σημαντικοί επισκέψιμοι χώροι.

Ερείπια της ιστορικής πόλης «Κόλουρις» και λιμανιού του 4ου π. Χ. αιώνα. Βρίσκονται ανατολικά του νησιού στην παραλία των Αμπελακίων.
Τύμβος των Σαλαμινομάχων. Βρίσκεται ανατολικά του νησιού στην Κυνόσουρα.
Πέτρινο Θεατράκι. Βρίσκεται ανατολικά του νησιού στην παραλία των Σεληνίων.
Τμήμα πύργου Αρχαίου Τείχους. Βρίσκεται πίσω από τον Ι. Ν. Κοίμησης Θεοτόκου στο λόφο του
Καματερού.
Ι. Ν. Εισοδίων Θεοτόκου (έργα Π. Λεμπέση, Δ. Ανδριανού, Γ. Χαλεπά). Βρίσκεται στο κέντρο
της πόλης των Αμπελακίων.
Βυζαντινά και μεταβυζαντινά ναϋδρια. Της Υπαπαντής, του Αγ. Πέτρου, Αγ. Ιωάννη και Αγ. Τριάδας
στα Αμπελάκια.

Σαλαμίνεια

Σαλαμίνεια Παγκόσμια εορτή για την Επέτειο της Ναυμαχίας της Σαλαμίνος ως ημέρα Ελευθερίας, Δημοκρατίας, Πολιτισμού, με τη συμμετοχή 43 Χωρών από όλον τον κόσμο, της Ουνέσκο και της Ελληνικής Κυβέρνησής με κατάθεση στεφάνων   στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Στον Τύμβο των Σαλαμινομάχων και την 29η Σεπτεμβρίου την Μεγάλη Εθνική στρατιωτική, μαθητική παρέλαση στο μνημείο της Ναυμαχίας στον Αρχαίο Λιμένα.

Είναι σύμφωνα με τη προεδρία της Δημοκρατίας η σημαντικότερη εκδήλωση σε Διεθνές επίπεδο Κάτι που δε γίνετε πουθενά στο κόσμο !!!!

Εκδηλώσεις.

Αποκριάς. Ο Δήμος Σαλαμίνας οργανώνει καρναβάλι και την παραδοσιακή Κουλουριώτικη Αποκριά με παλιά έθιμα, κερνώντας τον κόσμο με γλυκό κρασί και το πατροπαράδοτο γαλακτομπούρεκο (πουπέκι) και μακαρόνια με τυρί.
Καραϊσκάκεια. Πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις προς τιμήν του ήρωα της Επανάστασης του 1821. Πραγματοποιούνται προς το τέλος Μαϊου.
Γιορτή του Ψαρά. Μεγάλο λαϊκό πανηγύρι που οργανώνουν από κοινού ο Δήμος Σαλαμίνας και ο Αλιευτικός Σύλλογος του νησιού. Προσφέρονται ψητά ψάρια και άφθονο κρασί. Πραγματοποιείται
προς το τέλος Αυγούστου.
Πανηγύρι Φανερωμένης. Μεγάλο πανηγύρι γίνεται από τις 23 ως τις 25 Αυγούστου στο μοναστήρι
της Παναγίας Φανερωμένης.
Αιάντεια . Εκδηλώσεις που γίνονται προς τιμή του βασιλιά της Σαλαμίνας Αίαντα, τον Ιούνιο.
Σαλαμίνεια. Εκδηλώσεις που γίνονται για τον εορτασμό της ιστορικής επετείου της Ναυμαχίας της
Σαλαμίνας, το Σεπτέμβριο.
Φεστιβάλ Δήμου Σαλαμίνας. Συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, λαογραφικές, πολιτιστικές και άλλες
εκδηλώσεις πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στο Ευριπίδειο Θέατρο. Το χειμώνα οι εκδηλώσεις γίνονται στην αίθουσα «Δ. Μπόγρη» στο Δημαρχείο. Επίσης συναυλίες όπως και άλλες εκδηλώσεις γίνονται στο Πέτρινο Θεατράκι στα Σελήνια.

Παραλίες.
Στο νότιο τμήμα του νησιού υπάρχουν όμορφες παραλίες και κολπίσκοι όπως η παραλία ΝΑΤΟ στο Αιάντειο, Κανάκια, Πυργιακόνι, Λαμπρανό, Σατερλί, Κολόνες, Περιστέρια, Αίας Κλάμπ, Κύριζα, Πέρανι, Λιμνιώνα, Γυάλα και στα Σελήνια. Επίσης όμορφες παραλίες θα συναντήσει κανείς και στη βορειοδυτική πλευρά, όπως ψιλή Άμμο, στενό Φανερωμένης, Ρέστη, Σπιθάρι, Ηλιακτή, Αγ. Γιώργη και Βασιλικά. Η πρόσβαση σε όλες αυτές τις παραλίες είναι εύκολη, με ιδιωτικό αυτοκίνητο, με λεωφορεία του ΚΤΕΛ Σαλαμίνας ή με πλωτό μέσο.
Δάση.
Στο νησί υπάρχουν δύο όμορφα πευκόφυτα δάση. Το ένα πρόκειται για το δάσος της Φανερωμένης που βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού και προσφέρεται για τζόκινγκ και κάμπινγκ και το άλλο για το δάσος των Κανακίων που βρίσκεται στη νότια πλευρά του νησιού και είναι ο μεγαλύτερος, ο κοντινότερος και ο μοναδικός πνεύμονας πρασίνου της Δυτικής Αττικής. Το δάσος αυτό προσφέρεται για κάμπινγκ, ιππασία, τζόγκιγκ και έχει διαδρομές για Mountain – bike όπου διεξάγονται και αγώνες.
Αγορές.
Όταν επισκεφθείτε το νησί, μην χάσετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε το παραδοσιακό πλατέτσι (λαδό-πιτα), το κουγκουλούαρι (κολοκυθοπίτα), το γαλακτομπούρεκο ή πουπέκι, τα μουστοκούλουρα, τις τηγανίτες και το ψωμί ψημένο στα ξύλα. Στην ιχθυαγορά θα βρείτε φρέσκα ψάρια κατευθείαν από τα ψαροκάϊκα. Επίσης σε κάποια μαγαζιά με τουριστικά είδη θα βρείτε κούκλες ντυμένες με την χρυσοκέ-ντητη παραδοσιακή φορεσιά του νησιού καθώς και άλλα αναμνηστικά.

Διασκέδαση.
Αγαπημένα στέκια που αιχμαλωτίζουν την καρδιά του επισκέπτη και των καλοφαγάδων είναι πάρα πολλά στο κέντρο της πόλης καθώς και σε άλλες περιοχές όπως: Σελήνια, Αιάντειο και Κακή – Βίγλα.
Μην παραλείψετε να καθίσετε στα παραδοσιακά και παραλιακά ουζερί για να δοκιμάσετε φρέσκα ψάρια, θαλασσινά και χταπόδι ψημένο στα κάρβουνα. Το νησί έχει πολύ όμορφες παραλιακές καφετέριες όπου μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας ή το ποτό σας αγναντεύοντας δίπλα στη θάλασσα τα μαγευτικά δειλινά. Επίσης η νυχτερινή ζωή στο νησί είναι πολύ έντονη. Υπάρχουν πολλά Κλάμπ όχι μόνο για τη νεολαία αλλά και για όσους αισθάνονται νέοι, καθώς και πολλά μαγαζιά με ζωντανή μουσική για γλέντι
μέχρι πρωϊας.

Μετακινήσεις.

Η κύρια οδός σύνδεσης του νησιού με την Αττική είναι η γραμμή Πέραμα-Παλούκια. Τα πορθμεία και τα πλοιάρια αναχωρούν κάθε (15΄) και κατά τη διάρκεια της νύχτας (κάθε 30΄). Επίσης, πλοιάρια αναχωρούν από τον Πειραιά προς τα Παλούκια κάθε (30΄) καθώς και σε άλλες ανατολικές ακτές του νησιού όπως: Καματερό, Σελήνια και Κακή- Βίγλα. Τέλος υπάρχει τακτική γραμμή, με πορθμεία κάθε
(60΄) που συνδέει τη Μεγαρική ακτή με τη Φανερωμένη. Στη Μεγαρική ακτή φτάνει κανείς γρήγορα, από την Αττική οδό.
Για μετακινήσεις στο εσωτερικό του νησιού, αν δεν πάρετε δικό σας αυτοκίνητο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ, τα ταξί, ή να νοικιάσετε αυτοκίνητο.

Ξενοδοχεία: Στην Αλυκή: Μελίνα …..…210 4640562 – 6937489414
Στο Αιάντειο: Γαβριήλ…….2155003555 – 6944283393
Στα Σελήνια: Βοτσαλάκια.…210 4671334 – 4671432
Ακρογιάλι…..210 4673263
Χρήσιμα τηλέφωνα.

Σαλαμίνα κωδικός κλήσης 00 30 – 210
Δήμος Σαλαμίνας…………. 2132027300
Λιμεναρχείο Σαλαμίνος…….4677277
Λιμαναρχείο Περάματος……4410441
Λιμεναρχείο Πειραιά……….4124585
Αστυνομία Σαλαμίνος……….4651100 – 4653066
Αστυνομία Αμπελακίων……. 4672438
Πυροσβεστική………………4685199
Κλινική……………………..4676032
Κέντρο Υγείας………………2132008500
Κέντρο ΕΚΑΒ Σαλαμίνας…….166
ΚΤΕΛ………………………4671333 – 4677278
Ταξί…………………4671494 – 4651580 – 4672292 – 4674743
Πορθμεία……………..4677293 – 4674720 – 4413178
Λαογραφικό Μουσείο……..2132027316
Αρχαιολογικό…………….4640759
Ι. Μονή Φανερωμένης……..4681861
Ι. Μονή Αγ. Νικολάου Λεμονίων…..4662380
Ι. Ν. Αγ. Δημητρίου………………..4653972
Ι. Ν. Αγ. Μηνά……………………4651268
Ι. Ν. Εισοδίων Θεοτόκου………….4673729

Επιμέλεια Κειμένου: Μαρία Ι. Μπούτση, Επιμελήτρια Βιβλιοθήκης – Μουσείου Λαϊκής Τέχνης & Ιστορίας Δήμου Σαλαμίνας.

SALAMINA BEAUTY AND HISTORY

SALAMINA BEAUTY AND HISTORY

Text: Maria Boutsi

Translation: Stavroula Kyriakou

Photography Vassilis Lappas

collection picture  |

 

General  information.

Salamina is the largest island of the Saronic Gulf and  nearest  to the coast of Attica.  Only 1.200 meters away eastward to Perama and a mere 500 meters from Megarid coast to the northwest.

The  island’s area consists of 93.5 square km, with approximately 100 km of coastline, and a population of 39.220. Administratively, it is a part of Attica Prefecture, Department of Piraeus. From a religious perspective, it belongs, along with Megara, to the Megara – Salamina Metropolis.

Salamina is the birthplace of the Homeric hero, Ajax, the great tragedian Euripides, and the creative venue of our national poet, Angelos Sikelianos.  Additionally, Salamina was the beloved place of hospitality and refuge of Georgios Karaiskakis, a national hero of the Greek War of Independence.

Salamina  is renown throughout the world as the site of the greatest naval engagement in world history, which took place in the straits between the island and the mainland in 480 B.C.  There, the Greek victory over  Persian despotism assured the salvation, flourishing and expansion of Greek civilization to the West, and to the rest of the world.

The origin of its name.

According to myth, the island was named “Salamina” by the legendary King Kychreas as a tribute to his mother, Salamina, Aegina’s sister, and one of the 50 daughters of the River God Assopos.

In ancient times, Salamina was also known as “Pityoussa” (Pine tree smothered”), also as “Skyras” (after the legendary ancient hero Skyros) and “Kychreia” (after King Kychreas).  Moreover, even in ancient times, the island was also known as “Koulouri” after Cape Kolouris (now known as “Pounta”)  at which an ancient settlement and port were built in the 4th century B.C.

 

Mythology – History.

The River God Assopos ruled the island after killing its first king, Ofis.  The Sea God, Poseidon, fell in love with Assopos’ daughter, Salamina, and the fruit of their union was Kychreas, who was half man and half snake and who became ruler of the island.  Kychreas produced a daughter named Glaffki (The Blue Eyed) who married Telamon, son of the King of Aegina, Aeakos.

Upon succeeding Kychreas, Telamon fathered two sons: Ajax (through Perivoia, who was the daughter of Alkathos, the King of Magara) and Teucros  (through his marriage to Issioni).  The two brothers participated in the Trojan War with 12 ships.  Ajax was then ruler of the island and was described as one of the bravest Greeks.  His end, however, was tragic.  He committed suicide upon his defeat by Odysseus for the prize of Achille’s  weapons and armor in the funeral games organized to commemorate the Achille’s death.  At war’s end, Teucros returned to the island in the company of Eurissakis,  Ajax’s son by Tekmissa.  Once there, Teucros was confronted with the anger of his father, Telamon, for failing to avenge the death of his brother.  As a result, Teucros abandoned the island, proceeded to Cyprus and founded a city that he named “Salamina”.  Eurissakis, in the meantime, ruled the island and fathered a son, Filaeus, who, in turn, acquired Athenian citizenship and gave the island of Salamina to Athens.

For several centuries, however, Salamina was the “Apple of Discord” between Athens and Megara.

For a time, Salamina fell under the hegemony of Megara. It was only after intervention of Solon did Athenian rule over Salamina become final.

During the Persian Wars, the people of Salamina provided invaluable assistance to Athens against the invaders, most notably during the epic sea battle which took place in 480 B.C.  In an incredible confluence of history, the three great tragedians of Greece “met” during the battle.  Aeschylus, the eldest of the three, fought in it.  Sophocles, then a teenager, participated in the victory celebrations.

Finally, perhaps the greatest tragic playwright of the three, Euripides, was born on the island on the day of the battle.

Recent excavations, which began in 1994 by archaeologist Dr. Yannos Lolos, have brought valuable findings to light.  One example is the discovery of the cave of Euripides where, according to historical sources, he wrote his immortal works.  On the footpath leading to the cave, the ruins of the Temple of Dionysus were discovered.  Additionally, even more recent excavations in the southern part of the island, in the area now known as “Kanakia” have yielded the ruins of the Homeric – era settlement.

In its later history, Salamina suffered numerous invasions, such as those of the Macedonians and Peloponnesians.  In between the ebb and flow of war and peace and, especially during the period between 350 B. C. and 318 B. C., the island was able to mint its own coins.

During the Byzantine period, the island enjoyed a vigorous life style as evidenced by construction of numerous churches and tombs.  That life – style was threatened by the Venetians, pirates and others.

During the Turkish occupation, due to its unique position, the island enjoyed certain benefits while, at the same time, it made positive contributions to the struggle for liberation.

The island offered a place of safety for refugees, such  as those from Athens in 1687, in  addition to the people from Attika and Boeotia in 1770 and in 1821.  It was from this experience that the phrase: “My heart has flown to Koulouri” is derived.

Salamina participated in the “Orloff Revolt” with Mitromaras as its leader, who later donated his sword as a token of faith to the Monastery of Phaneromeni. Later still, a cell of the “Society of Friends” (a society formed  to  encourage and facilitate the War of Independence) was formed on the island, under the leadership of the abbot of the Phaneromeni Monastery, Gregorios  Kanellos.  Kanellos, in turn, initiated the brothers  Anagnostis  and Antonis Virvilis into the Society.

During the revolution of 1821, the island took a vigorous part in the struggle for independence through the leadership of George Glistis, as well as George Mathessis, Jonh Kritsikis, Anagnostis Virvilis, Anagnostis Karnesis, John Viennas and others.

The Monastery of Phaneromeni supplied substantial and noteworthy assistance to the struggle for Independence.  In 1823, the Provisional Revolutionary Executive and Legislative bodies  were established on the island.  Additionally, in 1824, the printing the facility of the “Athenian Newspaper”, published by G. Psillas, was transferred to the island.  During the struggle, many leading members of the revolution enjoyed the island’s hospitality, especially those who participated in the military operation in Attika, Athens and Phaleron, such as Makriyiannis, Tsavelas, Demetrios Ypsilantis, Mavrovouniotis and others.  The island also offered its hospitality to George Karaiskakis, whose most elite troops were a group consisting of fighters from Salamina.  After his death from wounds received in the Battle of Phaleron in 1827, Karaiskakis  was buried in the church of St. Demetrios, pursuant to his wishes. In 1996, his tomb was reconstructed and his marble bust was placed in the church’s courtyard.  In 1830, the National Governor, John Kapodistrias, founded the first elementary school on the island, which remained in operation until 1981,  and now houses the archaeological museum.

At the and of the revolution, the island enjoyed a blossoming of the maritime professions.  In 1878, the establishment of the Hellenic Naval Base at Phaneromeni proved to be a significant  event for the island of Salamina. In 1881, the naval base was moved to its present location.

This period in the island’s history produced several significant personalities such as the painter Polichronis Lembesis, the writer and folklorist Petros Fourikis, General Theodoros Pangalos, playwright Demetris Bogris, and later still, the bard of traditional song, George Papasideris, professor and  archaeologist Demetris Pallas, and the Chief of Staff of the Hellenic Armed Forces, Spiros Avgeris, the hero of the Cyprus Liberation Fight (1955-59) against the British Rule, captain Evangelos Loukas (Koutalianos),  among others.

During the German Occupation (1941-44), the island once again sacrificed the flower of its youth in its resistance against the invaders.  Among them were George Begnis, Nikolaos Beris, Fhilip Toutsis, Stelios Nikoletos, George Elefsiniotis, and others, in addition to those sent to German concentration camps.

As the years passed, and the population of Athens and Pireas increased, the island slowly became a place for weekend excursions, a summer resort and, indeed, as a place of permanent residence for many.  The island’s beautiful natural landscape, its recent archaeological discoveries, its rich historical heritage, its variety of sights, in addition to the biological purification of its surrounding sea, and its short distance from Athens, have turned Salamina into an appealing tourist destination.

 

Sights to visit.

In the center of Salamina, as well as in the northwest (Phaneromeni, Vasilika, Batsi), a visitor can find a lot of monuments and sightseeing.

Salamina Municipality Folk and Maritime Museum. In the  City Hall at Konstantinos Karamanlis Avenue.

Archaeological Museum. (1st Elementary School also known as Kapodistriakon) at P. Lembessis street, in the Town center.

Euripides Theater, Panayia Eleftherotria Chapel.  On Patris hill in the very center of the Town.

Windmills  18th c.  On the top of St. Nicolas hill across Patris hill also in the in the Town center.

St. Demetreus church, 1806.  (burial place of Karaiskakis, paintings by  P. Lembesis and art work by Y. Halepas).  Also in the Town center.

Cathedral St. Minas (paintings by P. Lembesis and art work by Y. Halepas).  Also in the Town center.

St. Phaneromeni historic convent 17thc. (paintings by G. Markou – burial place of J. Gouras) North west of the island celebrating on August 23rd.

Residence place of our National poet Angelos Sikelianos.  On the main highway on the coast of Phaneromeni convent.

Byzantine and Post – Byzantine Chapels.  St. Gregory at Perivolia, St. Demetrius at Paliampela, St. George at the similarly named area, St. John at Loutsa – Karnaya, Kimisseos Theotokou (Panayia Boskou or Katharou) and St. Haralambus at Bosko, St. Nicolas at Batsi, St. Paraskevi & St. Eleftherios at St. Paraskevi area, Panayia Vrodou church at Vrodou area, St. Kiriaki & Zodohou Pigi at Loumithi – Vreto area, Prophet Elias at the similarly named hill in the town center.

On the south part of the island, and more specifically Aeantion (Moulki), Kaki Vigla, Kanakia, Peristeria, Kolones and Saterli there are also many places of interest as well as monuments and sightseeings.

St. Nicolas Lemonia Historic Monastery 17th  c. –  St. John Kalivitis Chapel 10th c.  Situated in a pine tree forest, south the island towards Kanakia.

Euripides Cave – Dionysus Temple.  In the south of the island, Peristeria district (area).

Stone Light House.  In the south of the island, at the Licopoulo promontory, a little farther

from Peristeria South – westwards.

Cyclic Burial Monument 4th c. B. C.  In the south of the island, at Kolones.

Kimisseos Theotokou Church 11th c.  Near at the square of Aeantion (Moulki).

Metamorphosis Sotiros Chapel 11th c.  Near at the square of Aeantion (Moulki).

Hypapanti Convent.  At Flevariotissa – Menemeni area.

Ruins of the Homeric settlement of  Salamina.  In the south of the island, at Kanakia area.

Byzantine and Post – Byzantine Chapels.  St. Demetrius at Saterli, St. George at Ginani, St. Nicolas at Halioti, St. Haralambus  at Kaboli, St. George at the similarly named area, Isodia Theotokou at Perani, St. Marina, St. Zoni & Metamorphosis Sotiros at Kaki Vigla, St. Athanasios at Katsouli.

Also, on the east side of the island, at Ampelakia,  Kinosoura, Selinia, Kamatero there are a lot of places to visit.

Ruins of the historic settlement of  “Kolouris” and harbor dating from the 4th c. B.C.  At the  eastern and of the island,  near the coast of Ampelakia.

Tomb of the Warriors of the Naval Battle of Salamina.  At the eastern end of the island, at Kinosoura promontory.

The Stone Theater.  Along the coast towards Selinia in the East.

Tower Part of Ancient Walls.  Behind Kimisseos Theotokou Church on Kamatero Hill.

Isodia Theotokou Church ( paintings by P. Lembesis, D. Andrianou and art work by Y. Halepas). In the Town center of Ampelakia.

Byzantine and Post – Byzantine Chapels.  Hypapanti, St. Peter, St. John, St. Trinity, at Ampelakia.

Activities.

Carnival.  The Municipal Authorities in Salamina are in charge of the Carnival Festivities and the organization of the traditional “Koulouri Carnival” during which, in accordance with the old customs, people are treated with sweet wine, cream pastry (known as galactomboureko or poupeki) and macaroni cheese.

Karaiskakia. Cultural and sport events are held at the end of May in honor of the national

hero of the war of independence in 1821 G. Karaiskakis.

The Fisherman’s Festival. A tremendous festivity is jointly organized by the Municipal

Authorities and the island’s Fishing Association. Grilled fish and plenty of wine are offered

to the participants.  The festival takes place at the end of August.

The Phaneromeni Festival. A renown festival and fair is held annually at the convent of

Panayia Phaneromeni from August 23rd  to 25th.

Aeantia. Festivities and events in honour of King Ajax (Aeantas) are held in June

Salaminia. The festivities which occur every September to commemorate the historic naval battle of Salamis.

Salamina Municipal Festival.Concerts, plays, folklore and cultural events are taking place throughout the summer at the Euripides Theater.  During wintertime, all activities are held at the City Hall in the “D. Bogris” room. Concerts and plays, as well as  other cultural events are held at the small Stone Theater in Selinia.

 

Beaches.

There are many beautiful beaches and little bays in the South coasts of the island like: NATO beach at Aeantion, Kanakia, Pirgiakoni, Lambrano, Saterli, Kolones, Peristeria, Aeas club, Kiriza, Limniona, Yala, and Selinia beach.  There are also beautiful sea – side places which one may encounter in the North or West coast of the island like Psili Amos, Steno Phaneromenis, Resti, Heliakti, St. George area and at Vasilika.

Approaching them can be easily made by means of bus, car, or the local bus service or by sea.

Forests.

The island contains two beautiful pine forests.  One is the Forest of Phaneromeni, which is found at the northwest side of the island end which is available for jogging and camping.  The other is the Forest of Kanakia located at the south end of the island and is the largest, nearest and only belt of green in Western Attica.  This forest is suitable for camping, riding, jogging and has competitive mountain – bike paths available.

Market places.

Whenever you visit the island, don’t miss the opportunity to taste the traditional “platetsi” (pie made of local olive – oil), “kuguluari” (red pumpkin pie), “mustocouloura” (rolls made of must), pan – cakes, and bread baked on fire – wood. At the fish market you can always find fresh fish straight from the local fishing boats.  You can also find at some tourist – shops, puppets dressed in clothes knitted with golden threaded traditional costumes of the island and other souvenirs.

 

Entertainment.

There are many eateries that capture the heart of the visitor and the bon vivant both in the town’s center and at other venues such as: Selinia, Aeantion and Kaki – Vigla.  Don’t miss sitting at one of the traditional, sea-side  “Ouzeri” to sample fresh fish, other seafood  and most especially the charcoal – grilled octopus. The island has many  sea – side Cafés where one can enjoy a coffee, or a drink, while viewing a magical sunset. In addition, the island’s night  life is intense.  There are numerous night clubs not only for the young, but for those that are young at heart, many of which feature live music till the early morning hours.

Hotels.

Aliki: Melina Resort +30 210-4640562, 6937489414

Aeantion: Gabriel Hotel +30 2155003555, 6944283393

Selinia: Votsalakia Hotel  (+30) 210 – 4671334, 210 – 4671432

Akrogiali Hotel +30 210 – 4673263

 

Transportation.

The main connection of the island with Attica consists of the boats and ferries between Perama and Paloukia.  Departures for the island occur every fifteen minutes during the day and every thirty minutes at night. Boats for Paloukia depart from Piraeus every thirty minutes in addition to other locals on the island such as Kamatero and Selinia.  Finally, there is the regular boat line between the coast of Megara and Phaneromeni, which departs every sixty minutes.  The trip to the coast of Megara is quite short if one uses the Attica Highway.

For transportation within the island’s interior, if you do not have an automobile, you may use the KTEL local buses, taxis, or rental vehicles available on the island.

 

Text: Maria Boutsi

Translation: Stavroula Kyriakou