Διαγωνισμός φωτογραφίας-Η Ελαφόνησος μέσα από τα μάτια σου
ΣΚΡΑΜΠΛ Τα λευκά τριαντάφυλλα
blowing-breeze-in-poetry-by-kostas-christofilopoulos
Αφού κάνει τις παραπάνω εργασίες ο μυλωνάς ρυθμίζει τις μυλόπετρες και αρχίζουν να αλέθουν. Στη συνέχεια ο μυλωνάς ζυγίζει το αλεύρι με τον καμπανό (ζυγαριά εποχής) και κρατεί τα αλεστικά, δηλαδή το αλεύρι για την πληρωμή του.
Ευαγγέλης Ζάππας-σαν σήμερα 19 Ιουνίου-classic63
Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη

Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη

Operation under the Acropolis

Είναι εύνοια να γεννιέται κανείς,  

Έστω κι ως ένας θάμνος στο χώμα σου…  

Και το όνομα Ελλάδα, δεν είναι λέξη, αλλά λόγος·  

Όλες οι λέξεις που ονομάζουν το φως.  

Κι είχε πήξει το φως, κ’ είχε γίνει το μάρμαρο.  

Και εκλήθης εσύ να μπορέσεις το θαύμα.  

Κ’ έκαμες πάλι το μάρμαρο φως.  

Κ’ ήταν δείχτες οδών προς τα πάνω οι κολώνες σου. 

Και φτιάχναν παντού νησάκια του έθνους, που ξεχώριζαν εύκολα, απ’ το ένα σημείο τους  που ήταν το φως. …  

Όλα μαζί ήταν το έθνος.  

Πώς πεθαίνει ένα έθνος;  

Πώς πεθαίνει ένα έθνος, όταν όλες οι θύελλες καταιγίζονται απάνω του, δίχως να βρίσκουν  το σώμα του;  

Πώς πεθαίνει όταν όλα είναι το έθνος; … 

Ούκ Εάλω η ρίζα! Ούκ εάλω το Φως !  

Ενυπάρχει στο φως η ψυχή σου, στη ρίζα το σώμα σου.  

Ουκ εάλω η Βασιλεύουσα ψυχή των Ελλήνων.  

…Πληρώθηκαν σοφίας ακοή και σοφίας το βλέμμα μου.  

Έτσι που όταν έλεγα “Ήλιος ” ή “Φως” ή “Θεός¨” να ξέρω τι λέω.

Ηχόραμα “ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ” 

– Η ποιητική σύνθεση του Νικηφόρου Βρεττάκου “Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη”,  ενέπνευσε τον ΣΑΡΑΝΤΟ ΣΑΚΕΛΛΑΚΟ στη δημιουργία του ομώνυμου Ηχοράματος.  Ακολουθώντας τον λόγο του Ποιητή, μέσα από το έργο αυτό φωτίζεται όλη η Ελλάδα, η  Ιστορία της, ο Πολιτισμός της, οι Άνθρωποί της, καθώς και το μοναδικό φυσικό  περιβάλλον της Πατρίδας μας.  

-Η πρώτη παρουσίαση του Ηχοράματος “Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη” έγινε στην  Εθνική Πινακοθήκη από το Υπουργείο Πολιτισμού και ακολούθησαν δεκάδες εκδηλώσεων  σε αίθουσες Γραμμάτων, Τεχνών και Πολιτισμού, στην Ελλάδα και το Εξωτερικό, στις  ΗΠΑ-Μανχάταν, στο Buenos Aires και σε άλλους χώρους Τέχνης και Γραμμάτων. 

-Σε όλες τις προβολές του Ηχοράματος “Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη” ο κόσμος  εκφράζει την έκπληξή του για τα εξαίσια μηνύματα της μοναδικής αυτής ποιητικής  σύνθεσης του ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΒΡΕΤΤΑΚΟΥ, τη συγκίνησή τους και το γέμισμα της ψυχής  τους, μέσα από το λόγο του Ποιητή. 

«… η συνάντησή μου με τον εξαίσιο ποιητικό λόγο του Νικηφόρου Βρεττάκου,  το ταξίδι μου.. μέσα στην αρμονία της ‘’Λειτουργίας κάτω από την Ακρόπολη’’,  μέσα στο φως το Ελληνικό, ανάμεσα στα αρχαία μάρμαρα, στων αγαλμάτων το  κάλλος και στις κολώνες, ήταν της ζωής μου ταξίδι μοναδικό και αλησμόνητο…» Σαράντος Σακελλάκος 

Στον ποιητικό λόγο ακούστηκαν 

-Εύα Κοταμανίδου (Ηθοποιός) 

-Χρήστος Γιαννιώτης (Μέλος της πολυφωνικής χορωδίας του Δ. Παπαποστόλου) -Νίκος Δενδρινός (Ηθοποιός) 

Μορφές του έργου 

Άτζελα Γκερέκου (Ηθοποιός) 

Νίκος Παπαχρήστος (Ηθοποιός της Λυρικής Σκηνής) 

Παρουσιάζονται κατά την ανάπτυξη του έργου 

-Το αρχαίο θέατρο ΘΟΡΙΚΟ 

-Η Ακρόπολη, οι Στήλες Ολυμπίου Διός, αρχαία μάρμαρα από Ολυμπία, Δίον, Μήλο, Σαμοθράκη 

-Η Αγία Σοφία, Αγιογραφίες του Ναού και του Αγίου Όρους 

-Ηρωικές μορφές της επανάστασης του ’21, του ζωγράφου Γ. Γουναρόπουλου -Φωτογραφίες πάνω από τα σύννεφα, με το φως των ελληνικών ουρανών -Στιγμές από την καθημερινή ζωή της αγροτικής και νησιωτικής Ελλάδος Μουσικό ηχητικό υλικό της προβολής 

-‘’Τη Υπερμάχω’’ των τίτλων από συμφωνία του Μανώλη Καλομοίρη 

-Οι πολεμικέςτο κάλλος και στις κολώνες ιαχές, λεπτομέρεια από τη σύνθεση ‘’Ραψωδίες’’  του Β. Παπαθανασίου 

-Η πειραματική χορωδία του Δ. Παπαποστόλου 

-Δημοτική Ελληνική μουσική 

-Το δοξαστικό Hallelujah Chorus του Georg Friedrich Handel 

-Μελωδία τίτλων τέλους ηχοράματος (Song to the Moon) του Antonio Dvotak. 

Αποσπάσματα του Ηχοράματος προβάλλονται σε youtube videos στο διαδίκτυο:

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ-2021

1821-2021-Με αυτούς Οδηγούς-προχωράμε

1821-2021-Με αυτούς Οδηγούς-προχωράμε

1821-2021-Με αυτούς Οδηγούς-προχωράμε

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ-2021
1821-2021 «Με αυτούς Οδηγούς, προχωράμε…»

Είναι καταγεγραμμένη η γενική αποδοχή της συμβολής των Ιωαννίνων και της Ηπείρου κατά την προεπαναστατική περίοδο, της γόνιμης προπαρασκευής της μεγαλειώδους εξεγέρσεως για την απελευθέρωση της χώρας το 1821, που τα 200 χρόνια της γιορτάζουμε οι Έλληνες το 2021. Το ιστορικό φαινόμενο του Ευεργετισμού, ο Ηπειρωτικός Διαφωτισμός, η Λογιοσύνη, οι Σχολές των Ιωαννίνων συνέβαλαν αποφασιστικά στον απελευθερωτικό αγώνα κατά των Τούρκων. «… Πρόλογος της Έπαναστάσεως τού 1821 είναι τά περί τά τέλη τής παρελθούσης καί τάς άρχάς τής ένεστώσης έκατονταετηρίδας γενόμενα έν Ήπείρω…», όπως επεσήμανε ο Α. Βαλαωρίτης. Αυτός είναι και ο στόχος της συμμετοχής του Ιδρύματος « Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή » στις γιορτές με την ομαδική έκθεση ζωγραφικής, γλυπτικής και χαρακτικής στους χώρους του και με την έκδοση του ημερολογίου του 2021. Να υπενθυμίσει και να τιμήσει την τεράστια σημασία και συμβολή της περιοχής μας στην απελευθέρωση της χώρας.

Ζώης Καπλάνης 1736 – 1806
Ζώης Καπλάνης 1736 – 1806

« [….] Ἀπό τῶν χρόνων, καθ’ οὕς τόν δέκατον ἓβδομον αἰῶνα ἀρχόμενον ἡ συμμετοχή τοῦ ἐπισκόπου Σεραφείμ εἰς τήν ἐπανάστασιν τοῦ Σκυλλοσόφου ἐπήνεγκε τόν μαρτυρικόν μέν αὐτοῦ θάνατον, τήν στέρησιν δέ τῶν προτέρων προνομίων τῶν Ἰωαννίνων, ἓν τι καί μόνον δέν ἠδυνήθη νἀφαιρέσῃ τούς Ἰωαννίτας ὁ κυρίαρχος, τήν περί τήν ἐμπορίαν διατριβήν. Οἱ ἒμποροι ἐπλούτουν, καί οἱ πλούσιοι προήγοντο ἐκπολιτιζόμενοι, καί τοῦ ἐκπολιτισμοῦ ἐκείνου ἡ ἁγνοτάτη ἐκδήλωσις εἶνε ἡ ἐπιδειχθεῖσα προστασία καί διάδοσις τῆς παιδείας. Διά ταύτης ἡ κορυφή τῆς Ἠπείρου, τά Ἰωάννινα ἐκεῖνα, περί ὧν δικαίως ἒλεγεν ὁ Βύρων, ὃτι ὑπερεῖχον πάντων τῶν λοιπῶν Ἑλλήνων καί αὐτῶν ἒτι τῶν κατοίκων τῶν Ἀθηνῶν, κατά τήν ἀνάπτυξιν καί τήν ἁγνότητα τῆς διαλέκτου, κατέστησαν ἀληθές κέντρον ἑλληνικῆς φιλομαθείας […]. Ἀπό τοῦ δεκάτου ἐβδόμου αἰῶνος μεσοῦντος διηνεκῶς δέν παύει πλήν ἢ επί βραχύ, κατά τούς πολυθορύβους τῆς ἐπαναστάσεως χρόνους, ἡ ἴδρυσις, ἡ συντήρησις, ἡ οἰκοδόμησις σχολῶν ἐν Ἰωαννίνοις.

Μπαλάνος Βασιλόπουλος-1694-1760
Μπαλάνος Βασιλόπουλος-1694-1760

’Ονομαστῶν διδασκάλων τοῦ γένους χορεία κοσμεῖ τῶν σχολῶν ἐκείνων τάς ἒδρας, καί ἀπό τῶν Ἰωαννίνων πληροῖ τά ὦτα τοῦ Ἑλληνικοῦ ἡ φήμη ἢ φωτίζουσι τήν διάνοιαν τῶν Ἑλλήνων αἱ συγγραφαί τοῦ Σουγδουρῆ καί τῶν Μπαλάνων, Εὐγενίου τοῦ Βουλγάρεως καί τοῦ Ψαλίδα, ὧν τό ἒργον δέν ἒπαυσαν συνεχίζοντες μέχρι τῶν καθ’ ἡμᾶς χρόνων [….].Ὁ Γκιούμας καί ὁ Ζώης Καπλάνης, οἱ Ζωσιμάδαι καί οἱ Μαροῦτσαι, ὁ Ζιούκας καί τόσοι ἂλλοι εἶνε οἱ μεγάλοι εὐεργέται, οἳτινες ἐθεώρησαν τό χρῆμά των ἀνῆκον εἰς τήν ἐθνικήν ἐκπαίδευσιν τῆς Ἠπείρου μᾶλλον ἢ εἰς ἑαυτοῦς [ …]» (Σπυρίδωνος Λάμπρου, Λόγος πρός ΄Ηπειρώτας τῆς 17.01.1892 ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τῆς Χρυσοσπηλαιωτίσσης πανηγυριζομένης ὑπό τῶν Ἠπειρωτῶν τῆς ἐορτῆς τοῦ νεομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου). Έτσι τα Ιωάννινα παρουσιάζουν λαμπρή πνευματική παράδοση αιώνων. Υπήρξαν το σημαντικότερο κέντρο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Τα Ιωάννινα διέπρεψαν με τις Σχολές τους οι οποίες κατέχουν στην ιστορία των γραμμάτων αναμφισβήτητα την πρώτη θέση. Ήδη από τις αρχές και κατά την διάρκεια του 13ου αι. αναφέρονται η Ίδρυση στο νησί της Παμβώτιδος Σχολών στη μονή Αγίου Νικολάου του επονομαζόμενου Σπανού από τον οικονόμο Ιωαννίνων Μιχαήλ Φιλανθρωπηνό και με ενέργειες του Ιωαννίτη Αθανάσιου Παπούλα ως αρχιμανδρίτη και ηγούμενο Αβακούμ στη μονή Μεθοδάτων η Ελεούσας η Αβακούμειος Σχολή, αλλά και αργότερα «…στη μονή εν τω φρουρίω». Στις Σχολές αυτές διατηρήθηκε η Ελληνική παιδεία και η Λόγια παράδοση. Από τα μέσα του 17ου αιων. ιδρύθηκαν από τους Ηπειρώτες Ευεργέτες, επηρεασθέντες από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό αλλά κυρίως από την φιλοπατρία τους, νέες Σχολές στα Ιωάννινα όπως η Επιφάνιος Σχολή η Μικρά (1648 – 1742), η Σχολή Εμ. Γκιόνμα η Μεγάλη η Πρώτη Σχολή (1677 – 1723), η Μαρούτσειος η Μαρουτσαία Σχολή ( 1742 – 1797), η Καπλάνειος ( Σχολή 1705 – 1805), η Μπαλάνειος Σχολή (1723 – 1821), η Ζωσιμαία Σχολή (1828) κ.α. Είναι μνημεία ήθους και φιλοπατρίας. Οι Σχολές ιδρύθηκαν και λειτούργησαν με χρήματα των Ευεργετών, κυρίως εμπόρων της εποχής. Ιδρυτές τους ο Ηγούμενος Επιφάνιος, ο Μάνος Γκιούμας, ο Σίμων και ο Λάμπρος Μαρούτσης, ο Ζώης Καπλάνης, οι μεγαλώνυμοι Ζωσιμάδες και τόσοι άλλοι σημαντικοί Ευεργέτες και πνευματικοί άνθρωποι. Στις Σχολές αυτές δίδαξαν σεβάσμια ονόματα αοιδίμων ανδρών. Λογιώτατοι άνδρες και συγγραφείς διάσημοι ήταν και οι μαθητές των Σχολών. Οραματιστές της ελευθερίας, οι επιφανέστεροι πνευματικοί πολίτες της εποχής με πανευρωπαική αναγνώριση, ξεχωριστοί διανοητές, οι διδάσκαλοι του ΄Εθνους όπως: ο Σπ. Τριανταφύλλου, Λέων Γλυκύς, ο Μιχαήλ – Μελέτιος Μήτρου, ο Παρθ. Κατζιούλης, ο Μπαλάνος Βασίλειος, ο Βησ. Μακρής, ο Γ. Σουγουρδής, ο Μεθοδιος Ανθρακίτης, ο Νικ. Ζερζούλης, ο Αν. Παπαβασιλείου, ο Αθανάσιος Ψαλλίδας, ο Ιωάννης Βηλαράς, ο Μπαλάνος Βασιλόπουλος, ο Σπ. Μανάρης, ο Ευγ. Βούλγαρης, ο Λάμπρος Φωτιάδης, ο Νεόφυτος Δούκας, ο Ιωάννης Βηλαράς, ο Αν. Σακελλαρίου, ο.Γ. Κρανάς η Αίσωπος, ο Π. Αραβαντινός, ο Γ. Καλούδης κ.α. Εμπνευσμένοι ΄Ελληνες, πνευματικές φυσιογνωμίες, στοχαστές, που όχι μόνο δίδαξαν αλλά και το τεράστιο συγγραφικό τους έργο διδάσκονταν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη των γνωστών στην τότε Ευρώπη επιστημονικών κέντρων. Οι φράσεις «..όσοι έχρημάτισαν Έλληνες συγγραφείς ύπήρξαν ή Ίωαννίται ή μαθητές τής τών Ίωαννίνων Σχολής » όπως και η αντίστοιχη του Ν. Δούκα «….έκ τών σχολείων των Ίωαννίνων έξερρύησαν ΄ρύακες ίκανοί νά ποτίσωσι τήν διψώσαν Έλλάδα ….» αποτυπώνουν μία ιστορική πραγματικότητα.. Τα συγγράματά τους, κείμενα της Ελληνικής γραμματείας, εκδόθηκαν κυρίως στη Βενετία από εκδοτικά καταστήματα, από οίκους, επιχειρήσεις παιδείας, Γιαννιωτών όπως των Νικ. Γλυκύ, Δημ. Θεοδοσίου, Νικ. Σάρου κ.α. Μερικούς από τους Ευεργέτες και τους Λόγιους αυτούς – γιατί η παρουσίαση όσων θα επιθυμούσαμε ήταν ανέφικτη λόγω του μεγάλου αριθμού τους σε συνδυασμό με τις αντικειμενικές λειτουργικές δυνατότητες του Ιδρύματος – ανέλαβαν να απεικονίσουν στα έργα τους, είναι στο ημερολόγιο χρονολογικά – πλήν των γλυπτών, Γιαννιώτες σημαντικοί ζωγράφοι, γλύπτες και χαράκτες, οι περισσότεροι των οποίων ζουν και εργάζονται στα Γιάννινα. Συμπολίτες μας, που αποδέχθηκαν με χαρά και χωρίς αντάλλαγμα την πρόταση – πρόσκληση του Ιδρύματος. Δημιούργησαν με σκοπό αυτά τα έργα να εκτεθούν σε μία ομαδική έκθεση στους χώρους του στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια ελεύθερης χώρας με τίτλο «Με αυτούς Oδηγούς, προχωράμε…». Είναι ίσως η πρώτη φορά που τόσοι Γιαννιώτες, σημαντικοί καλλιτέχνες έθεσαν στη διάθεση της κοινής προσπάθειας το ταλέντο τους. Οι καλλιτέχνες τους οποίους ευχαριστεί θερμά το Ίδρυμα είναι με αλφαβητική σειρά οι : Βλαχοπούλου Μιράντα, Γκαλτέμης Χριστόδουλος, Γκοντού Ελένη, Γούση Δήμητρα, Κέλλης Αντώνης, Λάμπρου Χρήστος, Λιτσοπούλου Μαρία, Μήτσης Γιώργος, Μπενάκη Άννα, Ναυρόζογλου Λένα, Νουτσοπούλου Πέννυ, Σέλιος Οδυσσέας, Σταύρου Βασίλειος, Τσιούρης Γεώργιος, ΄Εφη Χλίτσιου. Επίσης ευχαριστούμε τους κορυφαίους Γιαννιώτες γλύπτες μας Κώστα Καζάκο, Θόδωρο Παπαγιάννη, Νίτσα Παπακώστα, Κυριάκο Ρόκο, οι οποίοι δώρισαν η δάνεισαν στο Ίδρυμα γλυπτά έργα τους, που κοσμούν δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους της περιοχής μας, καθώς και τον χαράκτη – γλύπτη Δημήτρη Τσιρογιάνν, που φιλοτέχνησε τη Ζωσιμαία Σχολή και ιδιαίτερα τον φίλο και συνεργάτη του Ιδρύματος Βασίλη Πατερούση για την φωτογράφιση των έργων. Στην προσπάθεια αυτή του Ιδρύματος βασική είναι η συνδρομή δύο διακεκριμένων ανθρώπων της επιστήμης, δύο συμπολιτών μας και φίλων του Ιδρύματος, που πρόθυμα δέχθηκαν την πρόσκλησή του και προλογίζουν την έκθεση. Είναι ο Παναγώτης Νούτσος, Ομότιμος Καθηγητής της Κοινωνικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και τ. Αντιπρύτανης και ο Καθηγητής της Ιστορίας της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας Κωνσταντίνος Πέτσιος. Στα κείμενά τους εδράζεται η προσπάθεια του Ιδρύματος. Είναι τα κείμενα που με τον πλέον έγκυρο επιστημονικό τρόπο επιβεβαιώνουν, τεκμηριώνουν την ιστορική ταύτιση των εννοιών αυτών ως ιστορικών γεγονότων με τον τόπο μας. Τους ευχαριστώ ιδιαίτερα. Ναπ. Μάργαρης Πρόεδρος του Ιδρύματος

Στα τσίπουρα της Ηπείρου-a102