ΗΛΙΟΧΩΡΙ ΗΠΕΙΡΟΥ: Στην καρδιά της φύσης

ΗΛΙΟΧΩΡΙ ΗΠΕΙΡΟΥ: Στην καρδιά της φύσης

ΗΛΙΟΧΩΡΙ ΗΠΕΙΡΟΥ: Στην καρδιά της φύσης

Κείμενα Κώστας Χριστοφιλόπουλος

Φωτογραφία Βίντεο Βασίλης Λάππας

Χτισμένο στις ανατολικές πλαγιές της Τύμφης 70 χιλιόμετρα βορειοανατολικά των Ιωαννίνων, σε υψόμετρο 900 μέτρων βρίσκεται το Ηλιοχώρι, γνωστό για την φυσική του ομορφιά, την ιστορία του καθώς και για τους πασίγνωστους καταρράχτες του αλλά και τον αιωνόβιο πλάτανο που αποτελούν πόλο έλξης των επισκεπτών της περιοχής. Το παλαιότερο όνομα του χωριού ήταν Ντομπρίνοβο ή Δομβρίνοβο.

Κατευθυνόμενοι προς την Κόνιτσα και σχεδόν στην μέση της διαδρομής, στο χωρίο Παλαιοσέλι, στρίβοντας αριστερά βρίσκουμε το Ηλιοχώρι. Ένα μικρό πανέμορφο Ζαγοροχώρι με ιδιαίτερη ρυμοτομία, αμφιθεατρικά χτισμένο, κοιτάζει τον Βοιδομάτη ποταμό ενώ στην πλάτη του έχει την εντυπωσιακή Βορεινή ορθοπλαγία της Γκαμίλα.

Αλπικό τοπίο με την ηρεμία του δάσους μπροστά μας και την ένταση της πιο εντυπωσιακής κορυφογραμμής στην Ελλάδα πίσω σου. Το μικρό χωριό του Ζαγορίου χάνεται μέσα στην πυκνή βλάστηση που καλύπτει τις πλαγιές της Τύμφης! Η φύση στο μεγαλείο της σκεφτήκαμε καθώς ατενίζαμε την υπέροχη θέα από τα 900 μέτρα υψόμετρο! Το χωριό δείχνει ερειπωμένο, ακολουθεί και αυτό την μοίρα της εγκατάλειψης της Ελληνικής υπαίθρου.

«…το χωριό αρχίζει λίγο πιο κάτω απ’ το δρόμο, κατηφορίζοντας από τούτη τη μεριά της βαθιάς κοιλάδας. Τίποτα δε φαίνεται από το δρόμο. Μεγάλες καρυδιές τα κρύβουν, τα σκεπάζουν ολότελα τα πέτρινα σπίτια του ως κάτω στην εκκλησία με τον πελώριο πλάτανο μπρος της…» και «Δίπατα πέτρινα σπίτια, εκκλησίες μεγάλες με πλατώματα πλακόστρωτα μπροστά τους, σχολειό δικό τους, που φκιάξανε μόνοι τους, τα στενορύμια του χωριού τους όλα καλντερίμι με δουλεμένη την πέτρα -τη μαρτυρούνε την προκοπή που κάναν στα ξένα και που την φέραν και δω».

Έτσι περιγράφει ο μεγάλος Ηπειρώτης συγγραφέας Δημήτρης Χατζής το Ηλιοχώρι στο βιβλίο του “Η τελευταία αρκούδα της Πίνδου”.

Ακολουθώντας το καλοδιατηρημένο πέτρινο μονοπάτι με μια κατηφορική πορεία 1050 μέτρων βαδίζουμε προς τους ονομαστούς καταρράχτες. Φτάνοντας  βρεθήκαμε μπροστά σε μια διχάλα με το ένα μονοπάτι να πηγαίνει προς τα αριστερά  και το άλλο προς τα δεξιά. Μετά από 45 λεπτά πεζοπορίας είχαμε φτάσει στους καταρράκτες. Λέγονται Μπάλτα ντι Στρίγκα. Προφανώς αυτά είναι όντως βλάχικα. Μπάλτα ντι Στρίγκα στα βλάχικα σημαίνει «η οβίρα (μικρή λίμνη) της κραυγής». Ο μύθος λέει για μια γυναίκα που πηδώντας στον καταρράκτη για να αυτοκτονήσει έβγαλε μια δυνατή κραυγή που ακούστηκε μέχρι το χωριό

Προχωρώντας λίγα μέτρα αντικρίζουμε μια καταπράσινη μικρή λίμνη και τον ψηλότερο καταρράκτη από τους τρεις να χύνεται σε αυτή.  Το νερό κρυστάλλινο, και παγωμένο  αλλά μια βουτιά θα είναι σίγουρα μοναδική εμπειρία.
Η τοπική κοινότητα έχει μεριμνήσει και κατασκευάσει πέτρινα παγκάκια ενώ  έχει διαμορφώσει το μέρος ώστε να μπορείς να καθίσεις και να απολαύσεις το τοπίο άνετα. Αντίστοιχο είναι το τοπίο και στον δεύτερο καταρράκτη ενώ ο τρίτος είναι ο πιο μικρός. Βουτήξαμε στα πεντακάθαρα νερά, στις βάθρες που σχηματίζονταν και σε πέντε λεπτά ήμασταν και πάλι έξω αφού το σώμα μας έκαιγε από τα παγωμένα νερά. Αργότερα μάθαμε ότι τα νερά κατεβαίνουν από τις κορυφές των βουνών, από χιόνια που λιώνουν, ακόμη και τον Ιούλιο μήνα.

Η περίοδος που ανοικοδομήθηκε ο οικισμός του Ηλιοχωρίου δεν είναι γνωστή με ακρίβεια. Από ευρήματα και προφορικές μαρτυρίες φαίνεται ότι είναι δημιούργημα της συνένωσης πολλών μικρών συνοικισμών που προυπήρχαν στην περιοχή.

Για διαφόρους λόγους (όπως έλλειψη πόσιμου νερού σε ορισμένα μέρη) οι κάτοικοι αυτών των περιοχών σταδιακά εγκαταστάθηκαν στην σημερινή τοποθεσία του χωριού. Κατά τον 14ο αιώνα ιδρύθηκε μοναστήρι στην περιοχή από κρητικούς μοναχούς. Την περίοδο της τουρκοκρατίας το χωριό αναφέρεται ως μεγάλο και ανεπτυγμένο.

Στη διάρκεια  του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου στις 18 Οκτωβρίου του 1943 οι Γερμανοί καίνε όλα τα χωριά της περιοχής και φυσικά και το Ηλιοχώρι .Η τεράστια καταστροφή για το χωριό όμως δεν ήταν μόνο οικονομική. Σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες τόσο στην κοινότητα όσο και σε σπίτια ιδιωτών υπήρχε συγκεντρωμένο σπουδαίο ιστορικό υλικό που δυστυχώς δεν μπόρεσε να διασωθεί. Έγγραφα, θρησκευτικά και ιστορικά κειμήλια αιώνων καταστράφηκαν σε μια μέρα από την ναζιστική θηριωδία.

Ο πληθυσμός του χωριού συρρικνώθηκε πολύ μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ο εμφύλιος πόλεμος  που ακολουθεί χειροτέρεψε ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Πολλοί κάτοικοι έφυγαν ως πολιτικοί πρόσφυγες από την πατρίδα τους και άλλοι στις μεγάλες πόλεις αναζητώντας δουλειά.

Διαβάστε και αυτό…

Η Βήσσανη της Κοντούλας Λεμονιάς

Εάν σας άρεσε το αφιέρωμα,  παρακαλώ μοιραστείτε το με φίλους. Η δύναμη του ιστολογίου είναι οι αναγνώστες του…..εσείς.

Δεν επιτρέπεται η αντιγραφή και αναδημοσίευση μέρους ή ολόκληρου άρθρου του περιοδικού. Δεν επιτρέπεται και η αναμετάδοση των ηχητικών κειμένων μας σε οποιαδήποτε μορφή και προβολή, δίχως τη γραπτή  αδείας μας.