Ο Επιτάφιος της Μητρόπολης Αθηνών και η οικογένεια Πλακίδα
05 ΜΑΪΟΣ 2023. Στην εφημερίδα «Τα Νέα» της 14-16 Απριλίου, σε άρθρο της Κατερίνας Ρόββα διαβάζω:
Ο Πρώτος Επιτάφιος. Ξεχωριστή θέση ανάμεσά τους καταλαμβάνει ένας εξαιρετικός Επιτάφιος, από χρυσόνημα και μεταξωτές κλωστές, που κεντήθηκε στη Βιέννη το 1847 και δωρήθηκε στη Μητρόπολη Αθηνών από τον ευκατάστατο ομογενή Αλέξιο Πλακίδα ως ο πρώτος Επιτάφιος του Καθεδρικού Ναού». Με αφορμή τούτο το δημοσίευμα θεώρησα υποχρέωσή μου να αναφερθώ εν ολίγοις στην οικογένεια Πλακίδα, ώστε να πληροφορηθεί το αναγνωστικό κοινό για τις ευεργεσίες και δωρεές του Αλέξιου Πλακίδα. Δωρητής του Επιταφίου της Μητρόπολης Αθηνών, το ίδιο έτος 1847, δώρισε έναν ίδιο Επιτάφιο και στην γενέτειρά του, στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Κουκουλίου. Αποτελούσε και αυτός ο Επιτάφιος του Κουκουλίου το καύχημα και το καμάρι των Κουκουλιωτών, οι οποίοι και κατέταξαν τον Αλέξη Πλακίδα μεταξύ των ευεργετών και δωρητών της εκκλησίας του Κουκουλίου. Δυστυχώς όμως αυτός ο ανεκτίμητος θησαυρός εκλάπη το 1936 και ουδέποτε βρέθηκαν
Ευγένιος Πλακίδας-Ευεργέτης
Ευγένιος Πλακίδας-Ευεργέτης
Ο Ευγένιος ήταν πράος στον χαρακτήρα, μειλίχιος στους τρόπους, θεοσεβέστατος και σε υπέρτατο βαθμό φιλέσπλαχνος, αλτρουιστής και ενάρετος.
Δεν φαίνεται να έχει κάνει ανώτερες σπουδές. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στα σχολεία του Κουκουλίου, όπου έζησε και τα περισσότερα χρόνια της ζωής του.
Ταξίδευε τακτικά στην Βεσσαραβία, όπου είχε τις επιχειρήσεις και τα κτήματα η οικογένεια Πλακίδα.
Δεν έπαψε ποτέ να αγαπάει το Κουκούλι, όπου έστελνε τακτικότατα χρήματα για τις ανάγκες του, εκκλησιαστικές, εκπαιδευτικές, συγκοινωνιακές και άλλες.
Με διαθήκη του άφησε 21.000 χρυσά φράγκα, ώστε οι τόκοι να διατίθενται στους φτωχούς και στους ιερείς του Κουκουλίου και σε εκτέλεση κοινοφελών έργων στο Κουκούλι.
Η κοινότητα Κουκουλίου με πρακτικό της την 27η Αυγούστου 1909 τον ανακήρυξε ευεργέτη.
Οι ευεργεσίες του δεν περιορίζονταν μονάχα προς το Κουκούλι. Διέθεσε μεγάλα ποσά στην πόλη των Ιωαννίνων για το νοσοκομείο Χατζηκώστα, για το κτίσιμο της Ζωσιμαίας Σχολής, για την επισκευή και τον εμπλουτισμό του Αρχιμαντρειού, της Αγίας Αικατερίνης κ.λ.π.
Το κτήριο είναι νεοκλασικού στυλ με ακροκέραμους, μαρμάρινη σκάλα και άλλα διακοσμητικά εξωτερικά στοιχεία. Φέρει ορισμένες μεταγενέστερες προσθήκες οι οποίες, ωστόσο, δεν αλλοίωσαν την αρχική του μορφή.
Συγκεκριμένα, το 1836 κτίστηκε το πρώτο με τη δωρεά του εμπόρου Μπαλάνου Μάτσιου, το οποίο κατεδαφίστηκε το 1845 ως ανεπαρκές για τις ανάγκες. Τότε κατασκευάστηκε εκ νέου ένα πιο ευρύχωρο κτήριο με τη συνδρομή του εμπόρου Γεωργίου Χατζηκώστα και κράτησε και το όνομά του. Η λειτουργία του διήρκεσε μέχρι το 1904, οπότε κατεδαφίστηκε για να κτιστεί το σημερινό δύο χρόνια αργότερα. Στην τρίτη αυτή κατασκευή χορηγός ήταν ο Ευγένιος Πλακίδας από το Ζαγόρι.
Κατά το διάστημα αυτό δοκίμασε σκληρό χτύπημα της τύχης από τον θάνατο των δύο αρσενικών παιδιών του πάνω στο άνθος της ηλικίας τους ( ο ένας ήταν 20 και ο άλλος 17 χρονών). Πέθανε στις 7 Μαρτίου 1919. Γενάρχης της οικογένειας ήταν ο Αλέξιος Κανέτσος. Παιδί του Αλέξιου Κανέτσου ήταν ο Κωνσταντής, που είχε δύο παιδιά, τον Αλέξιο και τον Ανδρέα το οποία από το 1841 υπογράφουν ως “Πλακίδας”.
Η οικογένεια Πλακίδα απέκτησε μεγάλη κτηματική περιουσία στην Βεσσαραβία και την Δακία, όπου ο Αλέξης απέκτησε τον τίτλο του “Σπαθάριου”.
Ο Αλέξιος Πλακίδας πέθανε το 1866 στην Δακία. Με χρήματά του όμως έγινε η Βόρεια πλευρά της Εκκλησίας του Κουκουλίου το έτος 1853. Μαζί με τον αδελφό του Ανδρέα ανακαίνισαν το «Καλογερικό» γεφύρι του χωριού μας το έτος 1863 η 1866 και από τότε μετονομάστηκε σε «Γεφύρι του Πλακίδα». Επίσης δώρισε στην μητρόπολη της Αθήνας πολύτιμο Επιτάφιο , Ιερό Ευαγγέλιο και άλλα βαρύτιμα εκκλησιαστικά σκεύη.
Ο Ανδρέας Πλακίδας γεννήθηκε πριν το έτος 1820 και πέθανε πολύ γέρος μετά το έτος 1891. Είχε στενότατους δεσμούς με το Κουκούλι. Πανδρεύτηκε στο Κουκούλι απέκτησε την Αλεξάνδρα, τον Ευγένιο και τον Κώστα.
Την νύχτα της 14 προς 15 Ιουλίου 1891 ληστές απήγαγαν την Ευγενούλα σύζυγο του Ευγένιου και τον ανιψιό της Περικλή, τους οποίους κράτησαν 21 μέρες ζητώντας ως λύτρα 15000 λίρες για την απελευθέρωσή των.
Μετά την ληστεία με μεγάλη της λύπη η οικογένεια Πλακίδα άφησε το Κουκούλι για να εγκατασταθεί στα Γιάννινα.