Το Γεφύρι του Πλακίδα ή Καλογερικό
Το Καλογερικό, ή γεφύρι του Πλακίδα βρίσκεται στο Ζαγόρι, κοντά στο χωριό Κήποι (Μπάγια), σε τοποθεσία όμως που ανήκει στο Κουκούλι. Στη δεξιά όχθη υπήρχε και λειτουργούσε νερόμυλος με το ίδιο όνομα (Καλογερικός).Το γεφύρι αυτό ονομάστηκε και “κάμπια εν κινήσει” χαρακτηρισμός που δικαιολογείται απόλυτα αν το κοιτάξει κάποιος από ένα από τα γύρω υψώματα.
Το γεφύρι αρχικά ήταν ξύλινο και το 1814 ο Ηγούμενος της Μονής του Προφήτη Ηλία Βίτσας, Σεραφείμ διέθεσε 20.000 γρόσια για να γίνει αυτό το πανέμορφο γεφύρι. Το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία διατηρούσε στο σημείο αυτό υδρόμυλο μαζί με νεροτριβή και η κατασκευή του γεφυριού έγινε για να αντικαταστήσει το παλιότερο γεφύρι, ώστε να κάνει το πέρασμα πιο ασφαλές.
Το παλιό γεφύρι ήταν ξύλινο και είχε κατασκευαστεί στα μέσα του 18ου αιώνα από τον Νεγαδιώτη Ζώτο Ρούσση, που δαπάνησε για τον σκοπό αυτό 8.000 γρόσια. Το δεύτερο όνομά του το πήρε από τον Αλέξη Πλακίδα ο οποίος το 1865 έκανε μία σοβαρή επισκευή στο γεφύρι. Το 1912 ο Ευγένιος Πλακίδας συντήρησε και αυτός το γεφύρι χτίζοντας εκεί και μια βρύση. Το 1977 το γεφύρι κινδύνεψε σοβαρά όταν κάποιοι εργολάβοι θεώρησαν καλό να περάσει ο δρόμος πάνω από το γεφύρι και έστησαν ένα σπαστήρα για χαλίκι ακριβώς δίπλα από το γεφύρι. Μετά από πολλές διαμαρτυρίες όμως των κατοίκων ο σπαστήρας απομακρύνθηκε και ο δρόμος άλλαξε πορεία.
Δείτε και άλλα…
Ο χαρακτηρισμός των γεφυριών ως μνημείων, έχει σκοπό τη θεσμική εξασφάλιση της διάσωσης, συντήρησης και προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ηπείρου. Οι κατασκευές αυτές, που ήταν απαραίτητες για την μετακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων στις παραδοσιακές κοινωνίες της Ηπείρου των δύο προηγούμενων αιώνων, δημιουργήθηκαν κάτω από ιδιαίτερες, συχνά επώδυνες ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Αποτελούν, λοιπόν, πολύ χαρακτηριστικά και αξιόλογα δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής.
Επιπλέον, όμως, αποτελούν αδιάψευστα τεκμήρια των αγώνων των Ηπειρωτών για την προκοπή του τόπου τους και της συμβολής τους στην εξέλιξη της χώρας.